ACM eerste overheidspartij die SIDN kan dwingen domeinnamen uit de lucht te halen

Het duurt weliswaar nog tot 17 januari 2020, maar vanaf dat moment krijgt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) (en in haar kielzog ook de Autoriteit Financiële Markten) de bevoegdheid SIDN of de registrars te dwingen een domeinnaam ‘uit de lucht te halen’. Daarmee worden zij de eerste overheidspartij die een dergelijke bevoegdheid heeft.

Deze nieuwe bevoegdheid vloeit voor uit een Europese verordening, die op die datum in werking treedt. Hoe de bevoegdheid eruit komt te zien, wordt vastgelegd in een implementatiewet. Een eerste voorstel voor deze wet is onlangs in consultatie geweest. Wij hebben op dat voorstel gereageerd. Onze reactie tref je aan bij deze blog.

Consumer Protection Cooperation-verordening

Het gaat hier om de zogenaamde Consumer Protection Cooperation-verordening die regelt dat consumentenautoriteiten binnen Europa moeten meewerken aan onderlinge verzoeken om inbreuken op consumentenrechten te bestrijden. In de praktijk gaat het erom dat als Italiaanse consumenten last hebben van een frauduleuze webshop, die door een Nederlander vanuit Nederland onder een .nl-domeinnaam gedreven wordt, de Italiaanse consumentenautoriteit haar Nederlandse tegenhanger om medewerking kan vragen om in Nederland in te grijpen.

Naast wederzijdse verlichtingen tot samenwerking bepaalt de verordening ook over welke bevoegdheden de verschillende autoriteiten minimaal zouden moeten beschikken om in te grijpen. In eerste instantie gaan die vooral over het aanpakken van de inbreukmaker. Maar daarnaast wordt ook vereist dat zo nodig kan worden ingegrepen bij hosting providers, registrars en registry’s.

Wij verwelkomen deze bevoegdheid

Voor Nederland is dit nieuw. Tot op heden beschikt geen enkele overheidsorganisatie (ook de politie of het openbaar ministerie niet) over een wettelijke bevoegdheid om in te grijpen op het niveau van domeinnamen. Aan de ene kant is dat ook geen probleem. Ingrijpen op domeinnamen is maar beperkt effectief en bepaald niet fijnmazig. Het middel zou dan ook hooguit ingezet moeten worden als alle andere redelijke maatregelen zijn uitgeput. Tegelijkertijd verwelkomen we een dergelijke bevoegdheid wel, omdat er gevallen zijn waarin het uit de lucht halen van een domeinnaam wel een serieuze optie is. Op dit moment kunnen alleen wij of de betrokken registrar ingrijpen. Voor beide partijen geldt echter dat ze in veel gevallen niet in de positie zijn om de situatie te kunnen beoordelen.

Alleen als last resort

Van belang is wel dat het alleen als last resort maatregel wordt ingezet. Ook moet de procedure om tot ingrijpen te komen met voldoende waarborgen omkleed zijn. Het wetsvoorstel kan op het eerste punt verbeterd worden. De gekozen procedure waarbij een rechter toestemming moet geven en de betreffende registrar of SIDN vooraf gehoord wordt, biedt wel de wat ons betreft wenselijke waarborgen.

We kunnen ons daarmee op hoofdlijnen vinden in het wetsvoorstel, maar op een aantal vlakken zijn verbeteringen nodig. Hiervoor verwijs ik verder naar onze reactie op het wetsvoorstel. Nu is het afwachten hoe dit in de praktijk gaat uitpakken.