Als we echt intelligente machines willen bouwen dan moeten we de mens omarmen’

Kunnen we ooit een machine maken die net zo slim is als de mens? Een zogenaamde ‘menselijke machine’ die zich bewust is van zijn eigen bestaan? In zijn oratie op 14 september gaat Marcel van Gerven, hoogleraar Artificial Cognitive Systems aan de Radboud Universiteit, in op deze vraag.

Van Gerven is van origine cognitiewetenschapper en ontwikkelt op biologie geïnspireerde varianten van kunstmatige intelligentie. Daarnaast zet hij AI-technieken in om het brein beter te begrijpen. Drie vragen aan Marcel van Gerven naar aanleiding van zijn oratie.

Waarom kijk je naar het brein om betere artificiële intelligentie (AI) te ontwikkelen?

‘Ik ben geïnteresseerd in het begrijpen van intelligentie zoals we die in de natuur vinden. Ik denk dat we in de ontwikkeling van nieuwe slimme algoritmes inzichten uit de sociale wetenschappen en de exacte wetenschappen zouden moeten combineren om tot betere AI te komen. Ook kunnen we hiermee meer inzicht krijgen in hoe het brein werkt én een betere samenwerking tot stand brengen tussen mens en machine, zoals Brain Computer Interfaces.’

En? Kunnen we ooit menselijke machines bouwen?

‘De huidige AI-systemen missen nu nog belangrijke kwaliteiten die het brein wel heeft en veel van de huidige doorbraken in de AI zouden we onder de noemer ‘statistiek 2.0’ kunnen scharen. Ik verwacht dat biologisch geïnspireerde vormen van AI ons dichter bij machines brengen die zich kunnen aanpassen aan de complexe fysische, biologische en culturele processen in de wereld om ons heen. Er zijn naar mijn mening geen fundamentele beperkingen waarom we niet ooit machines zouden kunnen bouwen die de natuurlijke intelligentie van biologische organismen evenaren.’

Hoe gaat een AI-onderzoeker om met de zorgwekkende scenario’s die tegenwoordig vaak geschetst worden, zoals bijvoorbeeld oncontroleerbare menselijke robots?

‘Daar zijn we nu simpelweg nog lang niet. Alhoewel het zeker van belang is dat er onderzoek plaatsvindt naar de lange termijn effecten van ontwikkelingen in de AI, vind ik het momenteel urgenter dat we ons bezighouden met de impact van AI op onze huidige samenleving, zoals bijvoorbeeld privacy issues. Bovendien leg ik mij persoonlijk graag toe op de positieve toepassingen van AI die nu al mogelijk zijn, zoals hoe we AI kunnen inzetten om mensen met een visuele beperking weer beelden waar te kunnen laten nemen.’

‘Daarnaast moeten we niet vergeten ons te blijven richten op fundamenteel onderzoek in de AI: het bouwen van krachtigere en efficiëntere intelligente algoritmes. De universiteit moet een vrijplaats blijven voor onderzoek dat gedreven is door nieuwsgierigheid. Dat is nodig om échte doorbraken te bereiken, ook in AI.’