Hoe versnellen we de energietransitie in de gebouwde omgeving?

De energietransitie stelt ons voor enorme uitdagingen. Onze gebouwde omgeving moet binnen afzienbare tijd ingrijpend worden veranderd. Of, zoals tafelvoorzitter Jan Jonker, senior projectmanager Clean Tech&Energy bij Oost NL, het omschrijft: “Er moeten nog heel wat meters gemaakt worden om nieuwe oplossingen te bedenken, want met alleen zonnepanelen en windenergie komen we er niet.”

Maar hoe gaan we dat aanpakken en welke ideeën zijn er? Met die beginvraag van de voorzitter start een levendige discussie aan de thematafel duurzaamheid tijdens RegioinBedrijf Connect op 13 november jongstleden. Hier werd al snel duidelijk dat samenwerken en kennis delen cruciale elementen zijn voor een grote groene stap voorwaarts.

Krachten bundelen tot 1 concept

Bart de Laat is directeur van installatiebedrijf AJ Loots, dat dagelijks bezig is met het renoveren en verduurzamen van huizen. “Aannemers zouden veel meer hun krachten moeten bundelen om samen tot 1 concept te komen, waarmee je in een korte tijd een woning energieneutraal kunt maken. Maar dat gebeurt nu helemaal niet. In de crisis zocht iedereen ketenpartners, maar nu het economisch weer goed gaat, is men uitsluitend voor zichzelf bezig.”

Achterblijvende subsidies

“Zonde”, aldus Bernie Kruisbergen, operational manager bij Boonstoppel subsidie advies, “want veel subsidieregelingen zijn gericht op samenwerking.” Hij merkt in de praktijk dat veel bedrijven bang zijn om hun kennis te delen en innovaties liever voor zichzelf houden. En dat de overheid, wat subsidies betreft, vaak achter de ontwikkelingen aanloopt.

Bert de Kroon, algemeen directeur Vallei Auto groep, herkent dat. “Tussen 2020 en 2030 rijden er 2 miljoen elektrische auto’s op de Nederlandse wegen. Dat kan onmogelijk zonder subsidie. De ‘kinderziektes’ rondom de beperkte actieradius en het opladen zullen nu snel verholpen zijn. Het is, zeker voor early adapters, wel extreem belangrijk dat de overheid hierin wil investeren. Het is momenteel voor ons heel onduidelijk welke potjes er zijn en hoe we daar gebruik van kunnen maken.”

Ook Rolf Ratelband, commercieel medewerker bij Van Amerongen Facilitair, verbaast zich erover dat er zo weinig subsidie beschikbaar is. “Het ombouwen van een mobiele wagen, die wij inzetten bij wegwerkzaamheden, naar een duurzame versie kost 40.000 euro. Terwijl we voorheen wekelijks 50 liter diesel bijvulde. Verduurzamen is hartstikke leuk, maar kost klauwen vol geld. Als we door samenwerking daar iets aan kunnen doen, graag!”

Roel Bleumer, directeur van het jonge bedrijf Volta Energy, beaamt dit: “Door meer samen te werken hoeven we zelf minder te investeren. Doen we dat niet, dan is het wachten op de volgende crisis.”

Nieuwe rollen

De woningbouw en de automarkt zijn volgens de tafelgenoten sectoren waar je tot voor kort amper innovatie zag. “Dat verandert nu razendsnel”, aldus Ben van Voskuilen, manager business center bij de Vallei Auto groep. “De connectiviteit van een huidige auto is te vergelijken met die van een smart phone. En die moet je optimaal benutten! Toch gebruiken nog heel veel mensen hun auto op een ouderwetse manier. Dat is zonde, want daardoor mis je vaak de duurzame voordelen.”

Niet bang zijn

Ook Peter de Waal, directeur RTP Elektrotechniek, ziet op dat gebied grote kansen. “We moeten niet bang zijn om kennis te delen en om samen te werken. Het biedt zoveel mogelijkheden om bijvoorbeeld projecten op te pakken, waar je anders niet bij zou kunnen. Juist in het combineren van kennis zit meerwaarde, want daarmee creëer je iets unieks. Zorg voor verbindingen tussen uitvoerders, scholen, technische bedrijven, dan kom je snel stappen verder!” Hij ziet meteen al mogelijkheden om een van de innovatieve bedrijven aan tafel verder te helpen in zijn netwerk van afnemers en toeleveranciers.

Rol van de overheid in de energietransitie

Alle deelnemers betreuren het feit dat er vanuit lokale overheden niemand aan tafel zit, want ook zij zijn een belangrijke samenwerkingspartner. “Veel gemeentes staan open voor de transitie, maar worstelen daar meestal nog erger mee dan wij”, aldus Bert de Kroon. “Wij hebben vaak meer expertise en kennis dan de meeste ambtenaren. Die moeten we met hen delen. Daar ligt voor ondernemers en kennisinstituten een belangrijke taak, ook al loop je daarbij soms tegen ambtelijke muren aan.” Verder worden er door diverse deelnemers vraagtekens gezet bij de handhaving en controle vanuit overheidswege rondom duurzaamheid. “Voor de beeldvorming bij aanbestedingen is duurzaamheid zeer belangrijk en vaak doorslaggevend, maar bij de uitvoering wordt nauwelijks gecontroleerd of bijvoorbeeld die zonnepanelen wel echt op het dak liggen”, aldus Peter de Waal.

Conclusie

Branche-overstijgende samenwerkingsverbanden, vergaande kennisdeling en goede subsidieregelingen zijn van levensbelang om de energietransitie te verwezenlijken. Verschillende deelnemers aan deze tafel zien al concrete kansen waarin ze een complementaire rol kunnen spelen. Ze wisselen enthousiast visitekaartjes uit en gaan vol nieuwe energie richting de bar, om hun groene plannen verder uit te werken.

Auteur: Dianne Huijskens