Internationalisering Brabantse arbeidsmarkt: meer arbeidsmigranten dan kenniswerkers

De internationale mobiliteit op de arbeidsmarkt neemt toe. Steeds meer Brabantse werkgevers proberen buitenlands talent aan te trekken voor het vervullen van vacatures.

Er is sprake van een gestage groei van het aantal buitenlandse werknemers in Brabant, zo blijkt uit onderzoek van BrabantKennis. Het gezicht van arbeidsmigratie wordt in de praktijk echter niet door de veel geroemde kenniswerkers maar door arbeidsmigranten bepaald. De resultaten van het onderzoek zijn nu vervat in de vierde longread "Kiezen we voor kwaliteit" in de reeks Kijk op Brabant 2015-2016.

De sterke internationale oriëntatie van de Brabantse economie maakt dat steeds meer buitenlanders in onze regio wonen. Omgekeerd gaan steeds meer Brabanders in het buitenland aan de slag. Wie de cijfers tot zich door laat dringen, ziet dat het gezicht van arbeidsmigratie in de praktijk vooral wordt bepaald door arbeidskrachten uit Midden- en Oost-Europa (MOE-landen). Van de ruim 71.000 internationale werknemers in Brabant in 2013 was 84% arbeidsmigrant en 16% kenniswerker. Na een gestage groei van het aantal kenniswerkers in de periode 2009-2012, zien we een terugval in het aantal kenniswerkers in 2013.

MOE-landers belangrijk voor Brabantse economie

Veel banen in de industrie, logistiek en in de land- en tuinbouw worden op dit moment vervuld door jonge, gemotiveerde en soms overgekwalificeerde arbeidsmigranten uit deze landen. Gedeeltelijk leidt dit tot verdringing aan de onderkant van de arbeidsmarkt, maar tegelijkertijd beschikt een aanzienlijk deel van de mensen die in Brabant aan de zijlijn staan niet (of in onvoldoende mate) over deze voor werkgevers belangrijke kwaliteiten. Onbetwiste ‘koploper’ is het West-Brabantse Zundert: het aandeel MOE-landers woonachtig in deze gemeente was vorig jaar 4,8 procent van het totale aantal inwoners.

Veel arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa zijn relatief hoogopgeleid en vaak overgekwalificeerd voor het werk dat ze doen. Wanneer ze besluiten hier te blijven, is het zaak dat potentieel zo goed mogelijk te benutten; door te investeren in huisvesting, integratie en scholing.

Buitenlands talent kan binnenlandse braindrain niet compenseren

Aan de bovenkant van de arbeidsmarkt vindt een strijd om hoogopgeleid talent plaats. Steeds meer internationale kenniswerkers weten Noord-Brabant (en dan vooral de regio Eindhoven) te vinden. Deze kenniswerkers zijn vooral afkomstig uit Europese landen als Polen, België en Duitsland. Tegelijkertijd is er in veel Brabantse sectoren en regio’s sprake van een braindrain. Vooral jonge, hoogopgeleide vrouwen verruilen het Brabantse land voor een grootstedelijk avontuur in de Randstad; een stille exodus van talent. Bij hoogopgeleide expats is Brabant bovendien niet per se de eerste keus; de salarissen liggen in Nederland lager dan in ons omringende landen, en de Randstad (met name Amsterdam) blijkt meer in trek dan ‘de provincie’. Ondanks de aandacht die uitgaat naar het aantrekken en vasthouden van (internationale) kenniswerkers, verliest Brabant per saldo dus talent.