Robotisering: omarm het maar, anders graaf je je eigen graf

Door de voortschrijdende digitalisering wordt steeds meer werk geautomatiseerd. Robots nemen de plaats van de medewerker in. Ondernemers - vooral van grote bedrijven - onderkennen dat en spelen daar ook op in.

Medewerkers niet, zij willen vasthouden aan wat ze hebben. Ze zullen echter mee moeten met die revolutie: de economie heeft altijd op die veranderingen geanticipeerd.

Veranderingen kun je onmogelijk tegen houden

Janny Huisman (Mondra Opleidingen), Ineke van Kruining (Avans Hogeschool), Claudia Termaten (Hamshire Hotels), Thijs Boomkens (Van der Valk Hotel Nijmegen - Lent), Frans Demarteau (Helicon Opleidingen), Alfred Derks (Euregio Rhein-Waal), Edwin Abma (Spie Nederland BV) en Jan van Roessel (gemeente Waalwijk) wisselden in kasteel Wijenburg in Echteld onder leiding van Jos van Asten van gedachten over kansen en bedreigingen die robotisering en digitalisering met zich meebrengen voor de economie en de samenleving. Waar ze allemaal over eens waren: de veranderingen kun je onmogelijk tegen houden. Dat heeft de historie uitgewezen, zie de Industriële Revolutie, gevolgd door het computertijdperk om uiteindelijk na 2000 te belanden in wereld van de big data.

‘Robotisering kan me niet snel genoeg gaan’

Meegaan met die veranderingen, dat lukt grote bedrijven redelijk. Van Kruining: “Het mkb al veel minder, zo heeft onderzoek van tien van onze studenten uitgewezen. De medewerkers zijn uitgesproken conservatief.” Van Asten: “Thuis omarmen ze de digitalisering wel, op het werk maar amper. Ze zijn bang hun baan te verliezen.” Robotisering vereenzelvigen met het verdringen van arbeiders op de werkvloer, daar gelooft Jan van Roessel niet in. “Het kan me zelfs niet snel genoeg gaan. Onze regio is een grote logistieke hotspot. We komen veel handen tekort, al werken er al heel veel Polen.” De robotisering mag een hoge vlucht nemen, handjes zullen – in mindere mate – nodig blijven voor de eenvoudige beroepen, onder meer in de logistiek. Demarteau: “In de toekomst wordt dat een heikel punt. Steeds minder kinderen kiezen voor vmbo basis of kader. Beter gezegd: de ouders zien dat niet zitten.”

Balanceren tussen robotisering en de menselijke maat

Internet of things, dat wordt ons voorland. Alles in onze samenleving wordt met elkaar verknoopt. Maar de mens is weerbarstig, merkt Derks. “De Duitse overheid wil zoveel mogelijk met internet doen. De burgers verdwalen daarin, ze missen de menselijke maat.” Hampshire Hotels gaat zelfs nog een stapje verder, zegt Termaten. “Die heeft een robot, Hugo. Hij checkt de gasten in en uit. De zakelijke gast vindt het fantastisch, verliest geen tijd aan de receptie. Anderen hebben er moeite mee, willen toch die gastvrijheid vertaald zien in iemand van vlees en bloed.” Ook opvallend: oude ambachten beginnen op te leven. Huisman: “Bij onze opleiding tot smid merken we dat de interesse groeit. Steeds meer jonge mensen willen het vak leren.”

Technologie gaat tekort vaklieden verhelpen

Waar zijn de vaklieden? Ook dat is een lastig verhaal. Maar de techniek gaat heen handje helpen, denkt Abma. “Daar gaan de laagopgeleiden van profiteren. Ze hoeven geen monteur meer te zijn, maar worden door middel van een realitybril vanuit een controlekamer aangestuurd. Hij moet precies uitvoeren wat via die bril wordt verteld.”

Tot slot: robotisering ja, of nee? Het wordt een volmondig ja. Boomkens: “Omarm het maar en probeer die kans te grijpen. Doe je dat niet, dan graag je je eigen graf. Als ondernemer en als medewerker.”

Auteur: Kees Klijn

Meer informatie over de gevolgen van digitalisering van robotisering in de arbeidsmarkt.