TNO-studie: gevolgen 3D printen voor logistieke processen

Additive manufacturing, beter bekend als 3D printing, wordt wel gezien als de derde industriële revolutie. Deze technologie maakt het mogelijk producten die uit verschillende materialen en componenten bestaan laag voor laag uit één stuk te fabriceren.

De ontwikkelingen gaan razendsnel en zullen de maakindustrie ingrijpend veranderen. Maar ook transport en logistiek zullen hier de gevolgen van ondervinden. TNO deed onderzoek.

3D printing is aan een gestage opmars bezig. In een paar jaar tijd is er een miljardenmarkt ontstaan die exponentieel groeit. Naar verwachting gaat er over goed vijf jaar tussen de vijf en de tien miljard euro in om. Verschillende industriële concerns zijn begonnen zelf onderdelen met 3D printers te maken. Er komen steeds meer startups op de markt die printers maken of als dienstverlener optreden. En er zijn al duizenden consumenten die thuis een, zij het nog relatief simpele, 3D printer hebben staan waarmee ze juwelen, kleding of servies kunnen maken.

"TNO is al heel vroeg in deze ontwikkeling gestapt", vertelt Maarten Oonk, marktmanager Logistiek. "Begin jaren negentig waren we de eerste in Nederland met een 3D printer waarmee we zijn gaan experimenteren. Veel door ons ontwikkelde techniek is nog steeds in tal van 3D printers te vinden. Samen met innovatieve mkb-bedrijven hebben we de technologie steeds verder ontwikkeld. Met de industrie werken we nu onder meer aan voedsel printen."

Gepersonaliseerde producten

Veel producten die mensen dagelijks gebruiken komen uit 3D printers, ook al heeft de consument daar vaak geen weet van. Tandheelkundige elementen zoals bruggen en kronen, gehoorapparaten, kunstheupen. En het aantal toepassingen is oneindig. We gaan toe naar een situatie waarin op tal van plekken 3D printers staan die op verzoek in hoog tempo grote aantallen gepersonaliseerde producten maken.‘Dat gaat grote consequenties hebben voor de manier waarop goederen in de toekomst worden gedistribueerd.

We zijn gewend dat grondstoffen naar een fabriek worden getransporteerd, die er halffabrikaten of eindproducten van maakt. Die gaan in containers over zee, spoor, weg of binnenvaart naar distributiecentra, van waaruit de winkels worden bediend. Maar als veel producten bij jou in de buurt zijn te vervaardigen met 3D printers, zullen er in het transport allerlei wezenlijke verschuivingen optreden. Moet een bedrijf nog een magazijn met reserveonderdelen hebben als ze die zelf direct kunnen printen?

Toekomstscenario’s

In het rapport ‘The impact of 3D printing on supply chain management’ heeft TNO ontwikkelingen nu en in de toekomst grondig geanalyseerd. De onderzoekers schetsen de voordelen van 3D printing, de schaduwzijden, voor welke markten het interessant is en welke toepassingen op stapel staan. Specifiek voor de supply chain zijn verschillende processen gedefinieerd, gerelateerd aan productontwerp, financiële aspecten en IT. Ook hebben de onderzoekers een praktijksituatie over supply chain van 3D geprinte orthopedische inlegzolen uitgewerkt.

Tot slot geeft het rapport aan hoe bedrijven op de op handen zijnde veranderingen kunnen inspelen. "De veranderingen in de wereld van transport en logistiek zullen niet op korte termijn gebeuren, maar het is voor bedrijven wel goed hier zich op voor te bereiden. Zo analyseren we voor verschillende grote partijen de gevolgen van de ontwikkelingen voor hun businessmodel, de te volgen strategie en werken we toekomstscenario’s uit", aldus Maarten Oonk.