Uitbanning BVD wint ZLTO Initiatiefprijs 2016

De ZLTO Initiatiefprijs wordt dit jaar voor de veertiende keer uitgereikt. Met de prijs ondersteunt ZLTO ondernemers met vernieuwende en originele initiatieven.

Uitbanning BVD (Bovine Virus Diarree) Zeeuws-Vlaanderen heeft de ZLTO Initiatiefprijs 2016 gewonnen. Rundveehouders willen de besmettelijke virusinfectie uitbannen en hebben daarvoor samen met dierenartsen een controlesysteem ontwikkeld.

De publieksprijs ging naar Zorgboerderij Giersbergen met ruim 1.900 stemmen. Dit jaar reikte ZLTO voor het eerst ook een aanmoedigingsprijs uit, en wel aan Little & Fresh. Onder deze naam brengt glastuinder Adri Jonkers uit Oirschot biologische minigroenten op de markt. De prijzen werden uitgereikt tijdens het ZLTO Festival in Veghel op 9 november.

De aanpak van BVD is alleen echt succesvol als iedereen verplicht meedoet. Omdat er nu geen verplichte aanpak bestaat, namen veehouders in Zeeuws-Vlaanderen met dierenartsen het initiatief voor een vrijwillige collectieve aanpak.
Een BVD-besmetting heeft veel impact op een bedrijf. ‘Het is een drama’, zegt melkveehouder Johan Brouwers uit Ossenisse, een van de initiatiefnemers van het project.
Dierenarts Frank van de Vijver uit IJzendijke denkt er hetzelfde over. ‘Als je BVD kunt weren van je bedrijf, dan gaat de gezondheid van het vee met sprongen vooruit. Elke dierenarts wil daarom graag BVD aanpakken.’
Zeeuws-Vlaanderen is een geschikt gebied voor de aanpak van de ziekte, omdat het omsloten is door de Westerschelde en de grens met België. Daardoor is de kans klein op besmetting uit omliggende gebieden. Alleen België vormt een risico, maar daar is inmiddels een verplichte aanpak van BVD.

Positieve energie

Van de Vijver was direct enthousiast toen Brouwers hem benaderde om mee te doen aan het project. ‘Voor zo’n project is wel veel positieve energie nodig van een aantal mensen, want je hebt het meeste resultaat als iedereen meedoet. Maar het is niet eenvoudig om iedereen mee te krijgen’.
BVD komt in Zeeuws-Vlaanderen minder vaak voor dan in veel veedichte gebieden, geeft de dierenarts aan. ‘Daardoor was het gevoel van urgentie bij veehouders wat minder groot. Als je vee houdt in een gebied waarin een kwart van de bedrijven besmet is, is het een heel ander verhaal.’
Hij kan niet zeggen hoeveel bedrijven besmet waren toen het project begon. ‘Dat wisten we niet, omdat veel bedrijven het niet hadden laten onderzoeken. Maar we zijn niet heel zwaar geschrokken van de onderzoeksresultaten.’
Met een quickscan door de GD kwamen rundveehouders te weten of ze besmet waren. Volgens Van de Vijver was het wel een klein probleem dat diverse veehouders via hun dierenarts met andere laboratoria werkten. Die onderzoeken werden in eerste instantie niet vergoed.
‘We wisten bij de start al dat de BVD-aanpak verplicht zou worden. Het is dan wel prettig als je uitslagen hebt die later gevalideerd worden door de overheid. Bij veehouders die met andere laboratoria werken, bestond de kans dat die later bij een verplichte aanpak alle onderzoeken weer opnieuw moesten laten doen door de GD.’

Collectieve aanpak

Vooral veehouders met een Belgische dierenarts hadden er moeite mee dat alleen onderzoek door de GD vergoed werd, legt projectleider Karola Colombijn van ZLTO uit. In een latere fase van het project zijn ook die onderzoeken vanuit het project vergoed.
Volgens Van de Vijver is de belangrijkste les dat dierenartsen voor diergezondheid hét aanspreekpunt zijn voor veehouders: ‘Betrek alle dierenartsen erbij’, benadrukt hij. Ook veel dierenartsen uit België met Nederlandse klanten waren betrokken bij het project.
Dierenartsen kunnen veehouders achter hun vodden zitten, zegt Van de Vijver. ‘Als een veehouder tegen zijn buurman zegt: ‘Jij moet wat aan BVD doen’, dan heeft dat minder effect dan wanneer diens dierenarts dat zegt.’
Die rol is heel belangrijk in een project waar veehouders vrijwillig aan deelnemen, geeft Colombijn aan. Bedrijven met het grootste belang zijn eerder bereid om deel te nemen dan bedrijven die dat belang minder zien. Vooral melkveebedrijven hebben een direct belang bij een gezonde veestapel. Hoe meer dieren, hoe groter het belang. Bij de kleinere vleesveehouders was de animo kleiner.

Niet minder dan zo’n 90 procent van de melkveehouders deed mee. Bij de vleesveehouders is dat percentage lager. Vooral de grotere vleesveebedrijven deden mee. Die hebben met elkaar meer dan de helft van het aantal vleesrunderen. Per saldo was de deelname van veehouders hoog, vindt Van de Vijver.
‘We willen Zeeuws-Vlaanderen BVD-vrij maken. Dat is utopisch, want dat kan alleen als iedereen meedoet. Maar we hebben bewezen dat een collectieve aanpak werkt. Het is belangrijk om eraan te blijven werken.’