‘Scheepvaart zoekt de limieten op, voor loodsen is dat een uitdaging’

Tijd is geld. Dat geldt zeker voor de zeeschepen die op de Westerschelde moeten wachten voordat ze kunnen aanmeren in de haven van Antwerpen. In de file staan wordt niet meer gewaardeerd, zegt Fred Kuipers, voorzitter van Loodswezen regio Scheldemonden.

“Door de digitale ontwikkelingen communiceren de partners die bij die zeeschepen zijn betrokken veel beter met elkaar. Daardoor wordt er ook efficiënter gewerkt.” Ook het Loodswezen regio Scheldemonden heeft op die ontwikkelingen geanticipeerd.

Wie van grote schepen houdt, moet over de Westerschelde turen. Per jaar vinden daar ongeveer 60.000 scheepsbewegingen plaats. Schepen die via de Schelde naar Vlissingen, Terneuzen, Gent en Antwerpen worden geloodst, of na het lossen met de hulp van de loods naar de Noordzee worden gemanoeuvreerd. 60.000 is veel, te vergelijken met wat Rotterdam, de grootste haven ter wereld, op bezoek krijgt.

Al die schepen willen maar één ding: zo snel mogelijk hun lading kwijt. Stil liggen op de Noordzee of op de Schelde kost te veel geld. Dat willen de partners, zoals terminals, de scheepvaart zelf, sleepdiensten, voorkomen. “Als je goed met elkaar communiceert”, zegt Kuipers, “weet je precies hoe de status is met de bijvoorbeeld beschikbare capaciteit van het vaarwater en de sluizen. Als deze informatie  ter beschikking is, kun je daar sneller op inspelen. Dat voorkomt filevorming. De techniek is zo ver dat je bijna alle communicatielijnen met elkaar kun verknopen.”

Schelde Navigator Marginale Schepen

De techniek helpt ook de registerloodsen om zeeschepen van dienst te zijn. Zo heeft Loodswezen regio Scheldemonden samen met Rijkswaterstaat Zeeland veel tijd en geld gestoken in een Schelde Navigator Marginale Schepen (SNMS). Met een laptop en een softwareprogramma schotelt SNMS de loods aan boord een dynamische zeekaart voor. “Grote zeeschepen met een flinke diepgang hebben een geringe manoeuvreerruimte. Met behulp van de dynamische zeekaart kun je die manoeuvreerruimte optimaal benutten.”

Zonder loods meert geen enkel zeeschip in de havens gelegen aan de Schelde aan. Om de inzet van de loods te optimaliseren is samen met het Vlaams Loodswezen het Loodswezen Informatie Systeem (LIS) ontwikkeld. Daardoor wordt de efficiency van de loodsen vergroot. Bijkomend, maar wel prettig: aan het systeem is ook automatisch de facturatie gekoppeld. Dat scheelt veel werk: voor de loodsen én de scheepvaart zelf – het zijn jaarlijks maar liefst 50.000 facturen.

Passen en meten in de sluis

Elke loods moet aan boord van een schip worden gebracht. Weer en ontij maakt dat beloodsen soms onmogelijk. “Ook daar heeft het Nederlands Loodwezen in geïnvesteerd. Sinds 2013 hebben we grote loodsvaartuigen in gebruik genomen  die golven van drieënhalve meter trotseren.

De fileproblemen worden vanuit verschillende hoeken aangepakt. Maar nieuwe uitdagingen dienen zich aan, zegt Kuipers. “De zeeschepen worden steeds groter. Het is passen en meten om in de sluis en uiteindelijk de havens te komen. De scheepvaart zoekt de limieten steeds verder op. De havens, niet alleen aan de Schelde, proberen daar op te anticiperen, kijk naar het Deurgangdock en de nieuwe sluis, plannen voor het Saeftingedock, de nieuwe grote zeesluis bij Terneuzen maar ook de net in gebruik genomen Tweede Maasvlakte. Het is een gezonde strijd, ook tussen de havens. Daar doen we graag aan mee. Voor een loods is het een uitdaging om het verleggen van grenzen, in goed overleg met alle ketenpartners, mogelijk te maken.”