Benelux start acties tegen grootschalige acquisitiefraude

De drie landen van de Benelux nemen het voortouw binnen de Europese Unie om de strijd aan te binden met acquisitiefraude. Jaarlijks lijden ondernemers meer dan 1 miljard euro schade als gevolg van spooknota’s, valse facturen en andere acquisitiefraude.

Hoewel het bedrag per ondernemer meestal gering is, is de totale fraudesom groot. Om dit toenemende probleem aan te pakken, start de Benelux met nieuwe acties zoals een early warning-systeem. Vanmiddag ondertekenden betrokken bewindslieden een intentieverklaring hiertoe. MKB-Nederland is blij. Samen met zusterorganisatie Unizo uit Vlaanderen is met succes dit thema op de kaart gezet bij de Benelux-organisatie.

Het Secretariaat-Generaal van de Benelux heeft onderzoek gedaan naar acquisitiefraude in Nederland, België en Luxemburg. Van de ondervraagde ondernemers heeft 80 procent vier keer per jaar te maken met pogingen tot oplichting via valse facturen, malafide claims met bedrijven- en reclamegidsen en phishing-praktijken. Van hen ondertekende 22 procent een contract en 12 procent betaalde één of meer facturen. De economische schade wordt geschat op 800 miljoen tot 1 miljard euro (waarvan bijna de helft in Nederland).
De negatieve gevolgen beperken zich echter niet tot financiële schade. Ondernemers verliezen veel tijd, gaan elkaar wantrouwen, en durven niet gemakkelijk toe te geven slachtoffer te zijn van dergelijke praktijken. Slechts 12 procent doet aangifte. Het merendeel van de oplichtingspogingen (46 procent) is grensoverschrijdend. Daarbij zijn Belgische bedrijven vaker (24 procent) doelwit van Nederlandse fraudeurs.

Early warning

De Benelux-landen ondernemen nu gezamenlijk actie met een early warning-systeem. Hiermee kan acquisitiefraude over de grenzen heen gemeld worden. Zo zullen de nationale contactpunten, waar klachten van ondernemers binnenkomen, razendsnel informatie uitwisselen over opduikende vormen van fraude. Daarnaast komen er ook preventieve maatregelen. Gedacht wordt aan gezamenlijke campagnes om ondernemers bewust te maken van deze frauduleuze praktijken en hen duidelijk te maken welke stappen ze kunnen ondernemen. Ook zal er worden samengewerkt met de financiële inlichtingendiensten van de Benelux-landen om de grensoverschrijdende oplichterij in kaart te brengen. Verder zal onderzoek worden gedaan naar de bestemming van geldstromen uit misleidende handelspraktijken in het criminele circuit.

Samenwerking

Ondernemersorganisaties UNIZO en MKB-Nederland hebben gezamenlijk de alarmklok geluid bij de Benelux-landen. Dit heeft zich tot blijdschap van MKB-Nederland snel vertaald in concrete oplossingen en acties om de problematiek te lijf te gaan. Voorzitter Michaël van Straalen is vol lof: “Dit is een uniek moment. Voor het eerst maken drie landen tegelijk een stap voorwaarts om gezamenlijk daders van acquisitiefraude het moeilijker te maken hun praktijken uit te oefenen. En daarmee ondernemers te beschermen tegen deze – inmiddels sterk geprofessionaliseerde – schadelijke vorm van fraude."

Veel acquisitiefraudeurs maken handig gebruik van het gegeven dat in grenzen wordt gedacht. Grenzen voor politie, voor OM en grenzen voor de civiele rechtspraak. Door simpelweg een vestigingsplaats in het ene land te kiezen en slachtoffers in het andere land te maken ben je - tot nu toe - als fraudeur vrijwel onaantastbaar.

Aanbeveling

De Nederlandse minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten, de Belgische staatssecretaris voor Fraudebestrijding, John Crombez en de ambassadeur van het Groothertogdom Luxemburg in Nederland, Pierre-Louis Lorenz, ondertekenden vandaag als Benelux-Comité van Ministers een intentieverklaring om deze frauduleuze en misleidende praktijken een halt toe te roepen en tot actie over te gaan. De drie Benelux-landen lopen met dit initiatief vooruit op de Europese ontwikkelingen. Bij EU-besprekingen over dit onderwerp zullen ze gemeenschappelijke standpunten nastreven.

Voorsprong

Een voorsprong die we als Beneluxlanden al hebben en die het onderzoek van de Benelux belicht, is dat wat de drie landen van de Benelux van elkaar kunnen leren, en daarmee ook als voorbeeld voor de rest van de EU-landen door kunnen geven. In België geldt een wet die bepaalt dat organisaties die werven voor gidsen, telefoonboeken en dergelijke, ondubbelzinnig moeten aangeven dat het gaat om een aanbod tegen betaling (vet en in het grootste lettertype ‘aanbieding/offerte’), om de duur en om de totale prijs van het aangeboden contract. Nederland beschikt met de Fraudehelpdesk, die snel kan reageren, over goede preventie tegen dit soort fraude. En onlangs zijn wetsvoorstellen ingediend bij de Tweede Kamer door SP/VVD die ondernemingen zowel civielrechtelijk als strafrechtelijk betere bescherming kan bieden. Mooi punt om van Luxemburg te leren is dat politie en douane daar op verzoek van het Ministerie van Middenstand controleren of er op het adres van de hoofdvestiging ook werkelijk bedrijfsactiviteiten zijn.

Ondernemers hebben ook zelf een belangrijke taak bij het voorkomen van fraude. Vanzelfsprekend moeten ze facturen goed lezen en controleren. Fraudeurs zijn echter dermate professioneel in hun bewuste misleiding dat deze het normale lezen, controleren en vertrouwen in het handelsverkeer verre overstijgt. En dat raakt de tweede economische schadelijke factor. Naast het geld dat mogelijk is overgemaakt schaadt het de ondernemer in zijn zelfvertrouwen en in zijn vertrouwen in het handelsverkeer.