Leerlingen bouwen tiny houses bij Bouwmensen

Een bijzondere primeur voor Bouwmensen Gelderland Oost in Doetinchem: hier worden door leerlingen twee tiny houses gebouwd. Daarbij komen de disciplines bouw- en installatietechniek bij elkaar. Hierdoor leren jonge vakmensen in opleiding al vroegtijdig samenwerken en begrip op te brengen voor het werk van andere disciplines.

Een bijzonder project met een even bijzondere achtergrond: de bouw van twee tiny houses bij Bouwmensen Gelderland Oost. De tiny houses worden gebouwd in opdracht van Ans en Cor Mulder van Gezinshuis ’t Zwaluwnest in Braamt (nabij Doetinchem). In dit gezinshuis – er zijn er al ruim 200 in Nederland - is plaats voor vijf kinderen die om uiteenlopende redenen niet meer thuis kunnen wonen. De kinderen hebben een leeftijd van veertien tot twintig jaar. “Wij proberen vanuit een positieve instelling, duidelijke structuur en regels – die voor ons normale leefregels zijn - deze kinderen een veilig, warm en gezellig thuis te bieden en hen te begeleiden naar een zelfstandig bestaan. Zo helpen wij de jongeren met zelfverzorging, schoolse activiteiten en het invullen van vrije tijd, zoals sport, muziek en hoe om te gaan met leeftijdsgenoten”, legt Cor Mulder uit.

Bouw- en installatietechniek

Ans en Cor zochten voor de jongeren een zelfstandige woonruimte op het eigen terrein, als volgende stap naar volledige zelfstandigheid en met het voordeel van meer privacy. Omdat Cor tevens werkzaam is bij ROC Graafschap College te Doetinchem als leerkracht elektrotechniek, was de link met Bouwmensen en IW Achterhoek-Rivierenland snel gelegd. Het theoriedeel van de BOL- en BBL-opleidingen bij Bouwmensen wordt namelijk verzorgd door docenten van ROC Graafschap College. “Wij willen graag dat de bouw- en installatietechniek meer gaan samenwerken”, zegt Cor.

Smart Building

Het Graafschap College trekt momenteel landelijk de aandacht met de opleiding Smart Building, waarin bouw- en installatietechniek samengevoegd zijn. Deze gloednieuwe opleiding (voorheen Bouwkunde) is dé opleiding van de toekomst op het gebied van de bouw- en installatietechniek. Door nieuwe (industriële) bouwmethoden, vergaande prefabricage en innovaties in de installatietechniek verandert de wereld van de gebouwde omgeving razendsnel. Er is behoefte aan nieuwe medewerkers die actief kunnen samenwerken met en tussen verschillende disciplines.

“De bouw van een tiny house is een mooi project om jongeren te leren samenwerken”, zegt Cor. Bouwmensen Gelderland Oost bleek al snel bereid om samen met IW Achterhoek-Rivierenland en ROC Graafschap College de bouw van de tiny houses in het praktijkprogramma op te nemen. “Ook wij zien de noodzaak dat de verschillende disciplines meer moeten leren samenwerken. Daar past de bouw van twee tiny houses perfect bij. Wat is er nou mooier voor die leerlingen dan een complete woning te bouwen”, zegt cursuscoördinator Marcel Engelen van Bouwmensen Gelderland Oost. Uiteindelijk is het complete ontwerp verzorgd door Marcel van Bodegraven, van het Doetinchemse bedrijf Vivax Housing. Dit bedrijf ontwerpt tiny houses.

Opbouw

Op dit moment staan de twee tiny houses in aanbouw nog uitgestald in de hal van de praktijkruimten van het opleidingsbedrijf. De mini-woningen hebben een vloeroppervlakte van 20 m² en zijn voorzien van een entresol met slaapruimte. Op de begane grond bevinden zich de leefruimte, badkamer met toilet en keukenblok. “Uitgangspunt is duurzaamheid en minimaal energiegebruik. Dak en wanden hebben dan ook een Rc-waarde van 8,0 m²K/W”, zegt Cor.

De houtskeletbouwwanden zijn tussen de stijlen geïsoleerd met 90 mm minerale wol. Aan de buitenzijde is aanvullend 140 mm PIR aangebracht. Aan de zijkanten worden de PIR-isolatieplaten afgewerkt met waterkerend doek, regelwerk en zwarte douglas delen. Aan de voor- en achterzijde bevinden zich geïsoleerde kunststof kozijnen met triple beglazing en naturel douglas delen. Aan de binnenzijde is één wand tot halve hoogte afgewerkt met 12 mm multiplex platen in het zicht. De overige wanden en plafonds zijn wit geschilderd.

Het dak is eveneens geïsoleerd met glaswol en PIR, de vloer daarentegen met 160 mm glaswol. Het dak is verder afgewerkt met EPDM. Hierop worden twaalf zonnepanelen geplaatst, voor de stroomvoorziening. “In combinatie met een WTW-installatie met elektrische naverwarming zijn de woningen een groot deel van het jaar zelfvoorzienend qua energie. In de winter zal er echter wel externe energie nodig zijn.”

Opvallend is verder dat de woningen volledig luchtdicht worden gebouwd. “We hebben alle doorvoeren van leidingen luchtdicht gemaakt met kit. Ook zijn speciale inbouwdozen voor elektra gebruikt die een flens hebben. Daardoor sluiten ze luchtdicht aan op de wand”, legt Cor uit.

Ervaringen

Wat zijn de ervaringen tot nu toe, met de bouw van deze woningen door leerlingen? Marcel begint te glimlachen: “Het is grappig dat je altijd een vaste verdeling ziet. Een deel van de leerlingen neemt zelf het voortouw en kan ook goed samenwerken. Maar dat wil nog niet zeggen dat ze handig zijn. Een ander deel doet graag mee, maar alleen als dat gevraagd wordt. Ook al zijn ze misschien heel handig. Die twee groepen hoop je meer bij elkaar te brengen. En natuurlijk heb je dan altijd nog een groep leerlingen die het allemaal wel best vindt.”

Cor merkt op dat het project ook leert om rekening te houden met andermans werk: “Als er een afdekkapje van een schakelaar op de grond ligt, dan is de kans groot dat een leerling bouwtechniek er bovenop gaat staan. Wij zeggen dan: raap het op, dan voorkom je onnodige schade. We hebben in verschillende groepen gewerkt, waarbij leerlingen bouwkunde, elektrotechniek en werktuigtechniek met elkaar moesten werken. Iedere groep moest dan werkzaamheden verrichten op het gebied van bouwtechniek, elektratechniek of werktuigtechniek. De leerling van de betreffende discipline gaf daarbij uitleg aan de andere leerlingen in zijn groep. De meeste leerlingen vonden het erg leuk, maar er zijn er ook die zeggen: ik heb niet voor niets voor het beroep metselaar gekozen. Alle leerlingen gaven echter aan dat ze meer wederzijds begrip hebben gekregen voor elkaars werkzaamheden.”

Inmiddels naderen de tiny houses de voltooiing. Gehoopt werd op een bouwtijd van twee maanden, maar de sterk groeiende bouweconomie heeft de vraag van aangesloten bouwbedrijven naar leerlingen fors doen toenemen. “Je hoopt natuurlijk dat de bouweconomie sterk groeit, maar gevolg is wel dat de leerlingen minder beschikbaar zijn in de leerlingwerkplaats. Nou ja, dan zijn ze maar wat later klaar”, verzucht Cor, die alle materiaalkosten voor zijn rekening neemt. De leerlingen bouwen daarbij weliswaar de twee woningen, maar dat dient twee goede doelen: leren samenwerken en een eigen plek voor jongeren met een thuisproblematiek.

Bouwmensen

Bouwmensen Gelderland Oost is als bouwopleiding al ruim 35 jaar actief in de regio Achterhoek en De Liemers. Zij is aangesloten bij de landelijke organisatie Bouw- en Inframensen. De coöperatieve vereniging is ontstaan door het samenwerken van meerdere regionale opleidingsbedrijven in de bouw en infra. Er zijn 25 vestigingen in Nederland. Bouwmensen werkt regionaal samen met bouwbedrijven en ROC’s. De bouwbedrijven bieden werkervaringsplaatsen in het kader van een BBL-opleiding, waarbij leerlingen één dag in de week naar school gaan en vier dagen werken. Ze krijgen daarbij een contract aangeboden voor de duur van de opleiding (veelal twee jaar).

Bij de BOL-opleiding gaan leerlingen vijf dagen in de week naar het praktijkopleidingscentrum en lopen  één of meerdere periodes van enkele weken stage bij de aangesloten bouwbedrijven. Veelal start een leerling vanuit het vmbo met een BOL-opleiding en stroomt dan door naar een BBL-opleiding.