‘Halen en brengen moet plaatsmaken voor verbinden’

Anno 2018 spelen begrippen zoals digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie een grote rol in de snelle evolutie van huidige beroepen. Bedrijfsvernieuwing in het werkveld is nodig, maar hoe kunnen onderwijs en ondernemers dit samen zo efficiënt mogelijk realiseren?

Deze vraag stelde tafelvoorzitter Robin Pereboom, werkzaam bij Avans Hogeschool, aan haar tafelgenoten tijdens de laatste editie van RegioinBedrijf Connect. 

Een verschil in snelheid

Effectief samenwerken betekent volgens Robin niet alleen halen en brengen, maar ook verbinden. Dat gaat al goed, maar er bestaan ook nog diverse knelpunten. Volgens Urbi van der Velden (Koninklijke Metaalunie) zitten die knelpunten in een verschil in snelheid: ''Denk hierbij aan verouderde apparatuur, maar ook aan de wil om te veranderen. Bij de Koninklijke Metaalunie willen we bijvoorbeeld heel graag samenwerken met roc’s, maar het is lang niet altijd gemakkelijk om ook daadwerkelijk binnen te komen.''

Cas Hoetelmans (Conpak B.V.) sluit zich hierbij aan. ''De kinderen die nu op de basisschool zitten, zijn dezelfde kinderen die later geen rijbewijs meer halen. Het is praktisch onmogelijk om kinderen voor te bereiden op de arbeidsmarkt van morgen. Daarnaast bemerk ik ook een bepaalde onkunde bij docenten: een kloof tussen wat zij de studenten op school laten leren en wat er in de praktijk daadwerkelijk speelt.’’

Janny Huisman (Mondra Opleidingen) beaamt dit. ''Docenten die al lang in het vak zitten, zullen na verloop van tijd misschien wel denken ‘het zal mijn tijd wel duren’, maar ook hen moeten we oppeppen. Ook zij moeten weten wat er in de bedrijven van nu speelt.''

Halen en brengen

Sonja Claerhoudt (Claerhoudt Advies, Re-integratie en Mobiliteit) bemerkt een tweede knelpunt. In haar werkveld ziet ze dat studenten moeite hebben zich te presenteren ten opzichte van bedrijven. In de brieven die zij sturen, voor bijvoorbeeld het verkrijgen van een stageplek, ligt de nadruk volgens haar vaak niet op de kennis en kunde in relatie tot de werkvloer, maar op de eisen die door scholen worden gesteld. ''Studenten zien niet in dat zij zichzelf op deze wijze niet verkopen. Bij bedrijven werkt zo’n eisenlijst immers eerder afschrikwekkend dan uitnodigend.’’

Knelpunten dus. Ook Bert van den Kieboom (Gemeente Geertruidenberg) beaamt dit. ''Stages worden tegenwoordig heel bureaucratisch ingestoken. Je wordt overspoeld met competentieprofielen.’’

Twee aparte systemen

Volgens Robin Pereboom zit dat knelpunt hem in het feit dat het onderwijs en het bedrijfsleven twee aparte systemen zijn. ''Als docent zit je in een systeem waar je heel veel dingen moét, maar die ook inherent zijn aan het onderwijssysteem. Zo hebben we te maken met allerlei toets- en kwaliteitseisen en hebben we een andere cyclus in uitvoering.'' Kortom: al zouden docenten nog zo graag willen, alleen gaan zij het simpelweg niet redden. Anita Verbeek (Helicon MBO Den Bosch): ''De budgetten binnen het ROC zijn bijvoorbeeld vrij beperkt. Tegen de tijd dat wij zoiets als nieuwe machines kunnen kopen, beschikken bedrijven al lang over nieuwe modellen. Dat is echt iets wat vanuit bedrijven zelf moet komen.''

Ragnar Makkink (NIOW Taal- en tekstexperts) en Hilco Snepvangers (SPIE Nederland BV) beamen dit. ''Docenten zitten gevangen in administratieve rompslomp. Als we verandering willen dan moet die verandering uit het bedrijfsleven komen. Wachten we op het onderwijs, dan kan die verandering nog wel eens heel lang gaan duren.''

Vakmanschap moet weer sexy worden

Tevens draagt Ragnar een derde knelpunt aan: ''Tegenwoordig wil niemand meer een mbo’er zijn.'' Iets wat Robin maar al te goed herkent. Werkzaam bij de Avans Academie Associate degrees zag zij het afgelopen jaar een veel groter aantal inschrijvingen dan van te voren werd verwacht. Robin: ''Een Associate degree is een tweejarige praktijkgerichte hbo-opleiding, waarbij de nadruk ligt op de kracht van vakmanschap. Onze afgestudeerden zijn na hun studie klaar voor de praktijk. Een deel maakt mogelijk na afloop de stap naar de bacheloropleiding.''

Jurgen Naeye (DB Schenker) vraagt zich hardop af waarom verschillende opleidingsniveaus überhaupt zo ver uit elkaar staan: ''Mijn zoon heeft havo/vwo advies, maar vindt praktijk stiekem veel leuker. Het zou eigenlijk veel beter zijn als je uit een opleiding dat stuk zou kunnen pakken wat jij wilt leren in plaats van een hele opleiding doorlopen waarvan de helft je niet interesseert.''

Rolf Schumacher (Meinselect) herkent dit. ''Nadat ik mijn havo behaald heb, ben ik gaan werken. Inmiddels heb ik een leuke functie te pakken, maar lange tijd heb ik mezelf afgevraagd of ik misschien toch een diploma moest halen. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat ik mezelf wel als technicus kon bijscholen, maar dat dat nu eenmaal niet was waar mijn kracht ligt.''

Continuïteit

En dan het laatste knelpunt. Want als onderwijsregelgeving en stigmatisering de toestroom aan geschikte arbeidskrachten en stagiairs doet stagneren, hoe komen bedrijven dan nog aan het personeel wat zij zo hard nodig hebben? Volgens Stefan Mol (BOM Engineering) zit hem dat vooral in continuïteit. ''Wij bieden continu stageplekken en dan merk je op een gegeven moment dat studenten vanzelf komen. Dat heeft te maken met een stukje naamsbekendheid.''

Een lange weg te gaan

Minder bureaucratie, minder diplomagekte en verbinden in plaats van halen en brengen. Dat is wat de betrokken partijen willen. Robin: ''Er zijn veranderingen gaande, we zijn op de goede weg en laten we kijken hoe we de weg sneller kunnen bewandelen.''

Auteur: Demi Lous