Samenwerking Futura en Helicon voor professionalisering wijkwerk

Voor Futura, een samenwerkingsverband van Brabantse woningcorporaties, is leefbaarheid in de wijk een belangrijk thema. Wijkwerkers moeten uitstekende sociale vaardigheden bezitten om hun werk goed te kunnen uitoefenen. Daarom hebben Futura en Helicon een opleidingsprogramma ontworpen voor medewerkers met een spilfunctie in de publieke omgeving.

De tweejarige MBO-opleiding Wijkwerk (niveau 3) heeft als doel het vak van wijkwerker verder te professionaliseren. Met als uiteindelijk resultaat: een betere leefbaarheid in de wijk.

Professionalisering woningcorporatiesector

Woningcorporaties bouwen en beheren woningen die bedoeld zijn voor de sociale huisvesting, zodat lagere inkomens betaalbaar kunnen wonen. Bij deze maatschappelijke functie horen ook ondersteunende sociale activiteiten die als doel hebben de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren. De afgelopen jaren is deze sociale component steeds belangrijker geworden in het werk van woningcorporaties. Futura draagt bij aan de professionalisering en ontwikkeling van de aangesloten corporaties in hun rol als maatschappelijk ondernemer. “De rol van de corporatie in een complexe samenleving komt misschien wel het meest tot uiting in het werk van de wijkwerker”, vertelt Jan Kammeyer, directeur Futura.

Wijkwerkers

De werkzaamheden van de medewerkers van woningcorporaties die betrokken zijn bij wijk- en buurtbeheer, zijn de afgelopen jaren sterk veranderd omdat de samenleving steeds ingewikkelder is geworden. Landelijk wordt het belang van de functie van wijkwerkers dan ook steeds meer erkend. Kammeyer: “Wijkwerkers zijn de frontliners van volkshuisvesting, de verbindingsofficieren tussen bewoners en onze organisaties. Woningcorporaties zijn van de stenen en de mensen. Wijkwerkers zijn daarin de ‘menselijke maat’. Zij maken het verschil voor een individuele bewoner. Zij helpen mensen samen te komen en voorkomen dat zij last van elkaar hebben. Zij dragen er in belangrijke mate aan bij dat de woonomgeving schoon, heel, veilig en leefbaar is en blijft.”

Nieuw opleidingsprogramma

Om wijkwerkers meer ‘bagage’ en beter ‘gereedschap’ mee te geven om hun werk nog beter uit te voeren, besloot Futura om een opleiding te ontwikkelen. “Met deze opleiding worden medewerkers in de functie van huismeester, wijkmeester, wijkbeheerder en complexbeheerder in staat gesteld om een MBO-diploma te halen. Daarnaast wil Futura door beter gekwalificeerd personeel bijdragen aan de professionalisering van het wijkwerk in de eigen corporaties. Ook geeft de opleiding een positieve impuls aan de professionalisering van de gehele sector”, aldus Kammeyer. Futura vond in Helicon de juiste partner om dit opleidingsprogramma vorm te geven. Studio T (onderdeel van Helicon) heeft ervoor gezorgd dat de opleiding een landelijk erkend MBO-diploma kreeg.

Unieke praktijkopleiding

“Samen met Futura hebben wij een opleiding ontworpen die gericht is op de ontwikkeling van kennis, vaardigheden, inzicht- en houdingsaspecten voor alle medewerkers die betrokken zijn bij de ontwikkeling en uitvoering van wijkbeheer”, vertelt Ellen Venhuizen, projectleider Helicon Bedrijfsopleidingen. “De opleiding tot vakbekwaam wijkwerker duurt twee jaar, bestaat uit verschillende fasen en is gekwalificeerd door Aequor. Dit is een kenniscentrum ‘bedrijfsleven en beroepsonderwijs’ voor natuur, voedsel en leefomgeving, dat onder andere kwalificatiedossiers ontwikkelt. De deelnemers sluiten hun opleiding dus af met een volwaardig MBO-diploma op niveau 3. Het lesmateriaal is ontwikkeld door Helicon samen met de deelnemende Futura-corporaties, die hun vakexpertise inbrachten, zodat het materiaal toegespitst is op de doelgroep. Onze didactische werkwijze is afgestemd op volwassen deelnemers. De opleiding is erg praktijkgericht. Studenten hebben veel inbreng en de opdrachten zijn gericht op hun taken en hun werkgebied. Samen met de praktijkbegeleider op hun werkplek werken zij deze opdrachten uit. Ook werken we met andere deskundigen uit de praktijk. In deze opleiding zijn dat gastdocenten van Futura, die een enorme bijdrage leveren aan het professionaliseringstraject.” De opleiding is bovendien uniek in Nederland, verklaart Venhuizen: “Er bestaan geen vergelijkbare opleidingen. Wel zijn er MBO-opleidingen niveau 2 voor beveiliger, maar daarin wordt niet het sociale aspect behandeld, wat nu juist zo belangrijk is in dit werk.”

Virtual Action Learning

Omdat de deelnemers de vaardigheden die ze al van nature bezitten, verder moeten professionaliseren, bestaat de opleiding voor een gedeelte uit gedragstraining met kenniselementen. Rob van Velthoven, programmamanager Helicon Bedrijfsopleidingen, vertelt: “Wij gebruiken Virtual Action Learning (VAL) om vaardigheden en houdingsaspecten te stimuleren: openstaan voor feedback van anderen en zelf feedback geven.” Venhuizen vult aan: “In de virtuele leeromgeving waarmee wij werken, kunnen studenten elkaars werk bekijken en er direct feedback op geven. Het is een overlegmedium, waarop zij ook de lesstof, planning en mededelingen kunnen vinden. De mogelijkheid om onderling contact te hebben is echter het belangrijkste aspect.”

Duidelijk resultaat

“Wijkwerkers hebben geleerd hun talent nog beter in te zetten door zich te ontwikkelen, door kennis te vergaren, door te oefenen, te systematiseren en te reflecteren”, vertelt Kammeyer. “We zien dat de kwaliteit van de functie toegenomen is. Zo hebben wijkwerkers meer invloed in de wijken en wordt de wijkwerker belangrijker in de totale keten. Ook komen wijkwerkers zelf meer met initiatieven. De opleiding heeft de deelnemers dus duidelijk geholpen om beter hun werk te doen.” De opleiding heeft bovendien nog een positief effect. Kammeyer: “De wijkwerkers hebben nu een diploma van een erkende MBO-opleiding, waarmee zij hun mogelijkheden vergroten. Dat geeft hen meer zelfvertrouwen. Zij hebben zelf flink moeten investeren in de opleiding en kunnen met recht trots zijn op hun prestatie.”

Voor diverse organisaties

De opleiding Wijkwerker kan naast medewerkers van deelnemers en partners van Futura ook door medewerkers van andere corporaties worden gevolgd. Deelnemers van Futura zijn AlleeWonen (Roosendaal), Casade (Waalwijk), WonenBreburg (Tilburg) en Zayaz (Den Bosch). Partners zijn Aert Swaens (Veldhoven), Domein (Eindhoven), Thuisvester (Oosterhout), Woonpartners (Helmond), Woonbedrijf (Eindhoven) en Vieya (Dongen). “Tot nu toe hebben ruim veertig studenten een diploma Wijkwerk gehaald, maar deze opleiding richt zich niet alleen op medewerkers van woningcorporaties of gemeenten”, vertelt Van Velthoven. “Helicon kan de basis van dit professionaliseringstraject ook inzetten voor andere organisaties, zoals welzijnsorganisaties, recreatieparken en sportaccommodaties. De medewerkers van deze organisaties hebben een spilfunctie in de publieke omgeving. Hun taak bestaat bijvoorbeeld uit dienstverlening, informatievoorziening en klachtenafhandeling. Zij hebben allemaal te maken met complexe situaties binnen een sociale omgeving. Daarom is het belangrijk dat zij hun kernkwaliteiten verder professionaliseren. Dat heeft een positief effect heeft op de leefbaarheid in de omgeving.”

Jan van Kollenburg, buurtbeheerder bij Woonbedrijf Eindhoven (deelnemer Futura):
“Van 2009 tot 2011 heb ik de opleiding Wijkwerker van Helicon gevolgd. Deze tweejarige opleiding werd mij en een aantal collega’s door Woonbedrijf aangeboden, om ons verder te professionaliseren in ons werk als buurtbeheerder. De opleiding was behoorlijk pittig, maar heeft mij veel gebracht. Als student moet je veel tijd investeren in de opdrachten. Ook is het belangrijk dat je studiebegeleider nauw betrokken is. Maar dat dit zijn vruchten afwerpt, blijkt uit het feit dat ik nu in mijn dagelijks werk veel gemakkelijker en beter met de wijkbewoners kan communiceren. Tijdens de opleiding heb ik veel gehad aan de praktijkopdrachten en de virtuele leeromgeving, waar studenten hun werk met elkaar kunnen delen. Ik ben me veel meer bewust geworden van wat de taak van een wijkwerker is en dat het werk echt anders kan. Daarom spoor ik nu mijn collega’s aan om deze opleiding ook te gaan volgen.”

Helicon Bedrijfsopleidingen

De BBL-opleidingen van Helicon zijn maatwerkopleidingen voor grote en kleine bedrijven en organisaties, voor groepen en individuen. Deelnemers sluiten de opleiding af met een erkend MBO-diploma op niveau 1, 2, 3 of 4. Helicon ontwikkelt de opleiding en een onderwijsmethodiek, kiest een passende didactische werkvorm en ontwikkelt het materiaal. Dat doet Helicon meestal in samenwerking met partners, zodat er voor elke organisatie een op maat gemaakt traject wordt gevormd.