Spinozapremie 2013 voor Mikhail Katsnelson

Professor Mikhail Katsnelson, hoogleraar theoretische natuurkunde aan het Institute for Molecules and Materials van de Radboud Universiteit Nijmegen, ontvangt de NWO-Spinozapremie 2013.

Deze ‘Nederlandse Nobelprijs' is de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap. NWO kent de prijs van 2.5 miljoen euro toe aan Nederlandse onderzoekers die tot de absolute wereldtop van de wetenschap behoren. Het prijzengeld van 2,5 miljoen euro is bedoeld voor verder onderzoek.

Grafeen

Mikhail (of Misha) Katsnelson (Magnitogorsk, 1957) is wereldwijd een van de meest bekende en geciteerde theoretisch natuurkundigen op het gebied van vaste stoffen. Hij is dé toonaangevende grafeen-theoreticus en medeauteur van de belangrijkste publicaties over deze tweedimensionale vorm van koolstof waarvoor de ontdekkers Andre Geim en Konstantin Novoselov in 2010 de Nobelprijs kregen. In zijn Nobellezing zei Andre Geim: ‘Onze snelle vorderingen zouden onmogelijk zijn geweest zonder Misha Katsnelson. Hij gaf ons alle theoretische hulp waar je als experimenteel onderzoeker van kan dromen.'

Gezaghebbend op veel gebieden

Misha Katsnelsons onderzoek beperkt zich niet tot een onderwerp. Hij deed ook belangrijk werk op het gebied van de theorie over magnetisme en de uitwisselingsinteracties tussen elektronen en spindynamica. Hoogleraar natuurkunde Theo Rasing noemt het uitzonderlijk dat Katsnelson op zo veel terreinen van de natuurkunde een belangrijke bijdrage levert. ‘Zijn vroege werk aan magnetisme behoort inmiddels tot de standaard in het vak. Ook zijn werk aan sterk gecorreleerde elektronen is van groot belang.'

Avontuurlijk onderzoek

Katsnelson wil de Spinozapremie gebruiken voor een ‘avontuurlijke, maar verantwoorde' onderzoeksagenda. ‘Ik wil een aantal fundamentele problemen in de natuurkunde aanpakken. Daar is normaal gesproken geen financiering voor te vinden. Met de Spinoza krijg je de vrijheid om dergelijke dingen wél te doen.'

Dichter

Katsnelson schreef een standaardwerk over vastestoffysica en diverse monografieën. Hij is (mede)auteur van meer dan vijfhonderd wetenschappelijk papers, en voegt daar elk jaar een stuk of vijftig aan toe. Daarnaast publiceert Katsnelson over wetenschapsfilosofie en - in het Russisch - over wetenschap en spiritualiteit. Ook schrijft hij poëzie.

Voorgangers

Het is voor het derde jaar op rij dat een wetenschapper van de Radboud Universiteit de Spinozapremie ontvangt. In 2012 kregen Mike Jetten en Ieke Moerdijk deze hoge wetenschappelijke prijs en in 2011 ging de prijs naar Heino Falcke.