Te weinig bekend over invloed schoolbesturen op onderwijskwaliteit

In Nederland hebben we hoge verwachtingen van schoolbesturen om onderwijskwaliteit te verbeteren. Veel onderwijsbeleid leunt op het functioneren van besturen. Maar of en hoe besturen invloed kunnen uitoefenen op onderwijskwaliteit, daarover is weinig bekend.

Dat blijkt uit de eerste systematische literatuurstudie naar de relatie tussen schoolbestuur en onderwijskwaliteit van onderzoekers van de Radboud Universiteit.

De onderzoekers startten met ruim 4000 internationale studies, maar vonden weinig empirisch bewijs dat de hoge verwachtingen van de positieve bijdrage van besturen aan onderwijskwaliteit rechtvaardigt.

Scholieren

Bestuurskundige Marlies Honingh: ‘Er zijn weinig empirische studies die daadwerkelijk iets over de relatie tussen schoolbesturen en onderwijskwaliteit zeggen. Bovendien is het lastig om de Nederlandse situatie te vergelijken met andere landen, de verschillen zijn daarvoor te groot.’ De samenstelling van de besturen, de bestuurlijke context en de bestuursmodellen zijn te divers.
Leerlingprestaties staan te centraal
Ook is het volgens Honingh de vraag wat we onder onderwijskwaliteit moeten verstaan. ‘De meeste studies definiëren het slechts op basis van leerlingprestaties, zoals citoscores of het behaalde schoolniveau.’ Volgens Honingh is dat een erg beperkte opvatting van onderwijskwaliteit. ‘Andere aspecten, zoals maatschappelijke vorming, tevredenheid van leerlingen of een veilig leerklimaat, worden er nauwelijks bij betrokken. Het meten van deze aspecten is natuurlijk complexer, maar de relevantie ervan voor de vorming van leerlingen staat buiten kijf.’

Wat is goed onderwijs?

Honingh: ‘De maatschappij geeft besturen de belangrijke opdracht om bij te dragen aan goed onderwijs. Maar we weten op dit moment te weinig over hoe dat proces verloopt. In de praktijk zijn schoolbestuurders verantwoordelijk voor de onderwijskwaliteit. Het gevaar bestaat dat zij hun handelen baseren op richtlijnen en methoden waarvan de werking en overeenstemming met de Nederlandse context niet of onvoldoende bewezen is.

Het is daarom belangrijk dat de rol en de waarde van schoolbesturen voor onderwijskwaliteit beter worden onderzocht. Honingh: ‘Besturen doen er wel degelijk toe, maar ze moeten bedenken wat ze verstaan onder onderwijskwaliteit voor hun eigen school.’
Verschillen tussen scholen

‘Besturen hebben een contextgeboden taak’, vervolgt Honingh. ‘Die context kan erg verschillen. Het maakt nogal uit of een school in Amsterdam-Zuid of in de Indische buurt staat. Wat voor de ene school nodig is om de kwaliteit te verbeteren, hoeft niet voor de andere school te gelden. Dat betekent dus maatwerk. De dialoog tussen bestuur en schoolleider is heel belangrijk, net als de interactie en samenwerking met andere betrokkenen.’

Dit onderzoek is gefinancierd door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek.

Publicatie
Honingh, M. Ruiter, M. & Van Thiel, S. (2017). Een internationale vergelijking van de relatie tussen onderwijsbestuur en de kwaliteit van onderwijs in het primair en voortgezet onderwijs - Nederlands exceptionalisme? Instituut voor Management Research, Radboud Universiteit Nijmegen
Meer weten? Neem contact op met

    Marlies Honingh, m.honingh@fm.ru.nl, 024-3611513
    Wetenschapscommunicatie Radboud Universiteit, media@ru.nl, (024) 361 60 00