Stress en burn-out coaching: hoe eerder je begint, hoe sneller het voorbij is

Je werkt al weken achter elkaar lange dagen, je voelt de druk toenemen en je slaapt slecht. Je denkt er goed aan te doen om, in die paar vrije avonduren die je nog over hebt, flink te knallen in de sportschool. “Niet doen!” waarschuwt burn-out coach Jan-Michel van Gestel.

“Op het moment dat je al ver in de stress zit, is intensief sporten een extra stressor, waarmee je de route naar een burn-out alleen maar versnelt. Met een rustige wandeling in de natuur bereik je dan meer.”

Van Gestel & Partners BV is onderdeel van de Habilis groep en richt zich op coaching van medewerkers binnen organisaties. “Of het nu gaat om coaching op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, outplacement, leiderschap of burn-out herstel, het draait er in onze coaching altijd om, om mensen in hun kracht te zetten. Dus: hoe zorg je ervoor dat medewerkers goed kunnen functioneren op een manier en in een functie die bij hen past. Als je namelijk voortdurend gedwongen wordt om buiten je comfortzone te werken, dan legt dat een enorme druk op je. Langdurig opereren in je stresszone levert chronische stress op, die tot een burn-out kan leiden.”

Positieve stress

Van Gestel legt uit dat stress in de basis iets positiefs is. “Het is ons overlevingsmechanisme, waarmee we ons opladen voor een nieuwe activiteit of een sportinspanning. Maar op het moment dat die positieve stress omslaat naar een gevoel dat niet meer comfortabel is, naar een gevoel van teveel druk, dan kan het gezondheidsschade gaan opleveren. Ook een baan die hartstikke leuk is, kan zo op een gegeven moment teveel worden. De eerste signalen van vermoeidheid en futloosheid worden meestal genegeerd. ‘Gewoon even doorbijten’, is vaak het devies. Maar hoe eerder je het aanpakt, hoe minder kans je hebt op het ontwikkelen van chronische stress of een langdurige burn-out.”

“Ook een baan die hartstikke leuk is, kan chronische stress veroorzaken”

Fysieke klachten

Stress en burn-out kan niet alleen leiden tot vergeetachtigheid, concentratieproblemen, depressies en angstklachten, maar veroorzaakt ook veel fysieke klachten. Van Gestel: “Het activeren van stress begint in je autonome zenuwstelsel, waar vandaan heel veel in je lichaam wordt aangestuurd, zoals je hart- longfunctie, suikerspiegel, darmstelsel, bloeddruk, spijsvertering, spierspanning, transpiratie. Langdurige chronische stress kan ervoor zorgen dat de ‘basisinstellingen’ in je zenuwstelsel gaan verschuiven, waardoor je bijvoorbeeld diabetes type 2 ontwikkelt of hartklachten krijgt. Het stresshormoon cortisol zorgt er ook nog eens voor dat het deel van onze hersenen, dat belangrijk is voor ons geheugen (de Hippocampus), krimpt. Alleen door rust te nemen kan dit weer normaliseren.”

Het rempedaal intrappen

In een coaching traject richt Van Gestel zich altijd eerst op de fysieke kant. “Eerst moet het lichaam tot rust komen, pas daarna kun je met de cognitieve kant aan de slag. Mijn advies is slapen, slapen, slapen. En ervoor zorgen dat stressfactoren zoveel mogelijk worden weggenomen. Schakel hulp in voor huishoudelijke of mantelzorgtaken. Maak korte, rustige wandelingen, bij voorkeur in de natuur. Doe yoga oefeningen, mindfulness en meditatie of lees een boek als je dat kan opbrengen. Het zijn allemaal zaken waarmee je het rempedaal van je autonome zenuwstelsel flink intrapt en de weg vrijmaakt voor herstel.”

Het is lastig van tevoren te zeggen hoelang een burn-out coaching traject duurt. “Hoe eerder je erbij bent, hoe sneller het gaat”, aldus Van Gestel. “Voor chronische stressklachten kunnen we met zes sessies van een uur al een goede verandering in gang zetten. Bij echte burn-outs zit je al gauw aan tien tot twaalf sessies.” Van Gestel en Partners biedt bedrijven ook de mogelijkheid een abonnement af te sluiten, waarmee zij hun medewerkers bijvoorbeeld 3 of 6 sessies aanbieden, waar naar behoefte gebruik van kan worden gemaakt.

Voorkomen beter dan genezen

Op welk traject je ook uitkomt, het voorkomen van stress- en burn-out klachten is nog altijd veel beter dan het genezen ervan. Jan-Michel van Gestel geeft nog wat laatste tips: “Goed voor jezelf zorgen door tijdens je werk regelmatig pauzes en momenten van afschakeling in te bouwen. Zorgen voor voldoende beweging en gezond eten. Dat draagt allemaal bij aan een hogere weerstand tegen het oplopen van chronische stressklachten. Sterker nog, het is gewoon heel bevorderlijk voor je algemene gezondheid.”

Auteur: Dianne Huijskens