'Geef Brabantse burger hoofdrol bij innovatie'

Brabant is de meest innovatieve provincie van Nederland. En ook Europees hoort de provincie tot de top. Hoe houdt Brabant deze positie vast? Hiervoor is dringend een volgende stap vereist.

De belangrijkste verandering die nodig is volgens BrabantAdvies (het belangrijkste adviesorgaan van Brabant): geef burgers een hoofdrol in vernieuwingsprocessen. BrabantAdvies publiceerde over dit onderwerp het adviesrapport ‘Brabant: testomgeving van de wereld van morgen’. Verdere uitleg hierover wordt gegeven op woensdag 27 september tijdens het event Dear Future in Tilburg.

Burger als spil van vernieuwing

Het rapport schetst Brabant als één grote proeftuin waar bedrijven, burgers, overheid en kennisinstituten samen werken aan oplossingen voor grote maatschappelijke thema’s zoals zorg, mobiliteit en energie. Tot nu toe heeft Brabant veel te danken aan de zogeheten Triple Helix, de samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheden. “Het is de hoogste tijd om de burger toe te voegen aan dit model. En er is een debat nodig hoe we dat gaan doen”, zo stelt Leo Dubbeldam, directeur van BrabantAdvies. Hij verwijst daarbij naar toonaangevende bedrijven als Facebook, Tesla en Google die voorop lopen op innovatiegebied. “De inbreng van de gebruiker is de spil van deze bedrijven.”

Dubbeldam: “Door trends als digitalisering, globalisering en de circulaire economie ontstaan nieuwe verdienmodellen. De zelfrijdende auto is daarvan een mooi voorbeeld. Thema’s als energie, veiligheid en mobiliteit komen hierbij samen. Oude grenzen tussen organisaties, sectoren en instituties vervagen. Door daar nu kordaat op in te spelen, kan Brabant zich mondiaal onderscheiden als de etalage van de wereld van morgen.”

Volgende stap Werken aan innovatie gebeurt nu nog vooral binnenskamers, zo stelt BrabantAdvies. Dat moet worden opengegooid. Dubbeldam: “Van gesloten onderzoekscentra naar open proeftuinen en platformen. Hier worden innovaties niet langer óver de hoofden van de gebruikers heen ontwikkeld, maar sàmen met de gebruikers. Niet binnen één sector, maar dwars door sectoren heen. Techneuten, designers en gebruikers komen al experimenterend tot nieuwe oplossingen.”

Consument wordt co-producent Social innovation speelt bij deze verandering een hoofdrol. Dubbeldam. “Burgers hoeven niet langer af te wachten wat bedrijven of overheden doen. De top-down aanpak verandert steeds meer in horizontale co-creatie op platformen. De boze burger verandert in een bezige burger die de mouwen opstroopt en meewerkt om tot nieuwe oplossingen te komen. De passieve consument ontwikkelt zich tot co-producent.”

Rol overheid 

De overheid heeft in de ogen van BrabantAdvies een belangrijke rol bij de vormgeving van Brabant als één groot living lab. Het adviesorgaan doet hiervoor een hele trits aanbevelingen. “Laat je het alleen aan de markt over dan blijft het versnipperd. De overheid kan partijen bij elkaar brengen en verbindingen leggen waardoor een kritische massa ontstaat. Er moeten ook keuzes worden gemaakt om een aantal onderscheidende thema’s stevig op te pakken. BrabantAdvies denkt daarbij aan maatschappelijke thema’s op de grensvakken van zorg en ICT, energie en mobiliteit, en bouw en gezondheid.”

Innovatiekracht van onderaf

Zet de provincie nu nog vooral in op economisch succesvolle topsectoren, wat BrabantAdvies betreft moet de provincie de innovatiekracht van Brabant veel breder gaan faciliteren. Dubbeldam: “Met alleen het accent op technologie en economie gaan we het niet redden. Juist de maatschappelijke component is een cruciale toevoeging. Het is niet alleen goed voor de economie én de leefbaarheid. Het spreekt mensen ook aan. Ze lopen er warm voor. In Brabant als een groot living lab is het zaak dat partijen samen innovaties oppakken. Dat betekent juist ook de kleine MKB-bedrijven, scholen en burgers betrekken om zo de innovatiekracht van onderaf te mobiliseren.”

Wereldwijde herkenning

Nu al zijn er al flink wat campussen en proeftuinen in Brabant. Maar volgens BrabantAdvies is dat nog te versnipperd en moeten ze nog meer midden in de samenleving staan. “Het is de kunst massa te creëren om zo stevige ontwikkelingen op gang te brengen die wereldwijd erkend en herkend worden, maar ook om de verbinding met de maatschappij te maken. Denk aan onderwijs op nieuwe broedplaatsen in en om de stad. De komst van het Summa College naar de Brainport Industries Campus is in die zin een mooie ontwikkeling.”

BrabantAdvies pleit voor komst ‘innovation clearing house’

Omdat veranderingen steeds sneller gaan en overal innovaties plaatsvinden, is het moeilijk zicht te houden op de ontwikkelingen. BrabantAdvies pleit voor de komst van een zogeheten ‘innovation clearing house’ dat de vaak gefragmenteerde informatie op het gebied van innovatie bij elkaar brengt, praktijkervaringen registreert en vooruit kijkt naar nieuwe ontwikkelingen. “Dit maakt het mogelijk kennis en expertise te bundelen en te leren van praktijkervaringen. Ook bij het opschalen van kleine succesvolle initiatieven kan het innovation clearing house een rol spelen.”