Hogere pensioenleeftijd leidt tot meer ziekteverzuim

In Nederland is het ziekteverzuim historisch laag. Toch is er op dit gebied winst te boeken. Een goede aanpak is belangrijk, omdat door de verhoging van de pensioenleeftijd het verzuim naar verwachting zal toenemen.

Dit is een belangrijke boodschap in de brochure Ziekteverzuim in Nederland in 2010 van TNO over ontwikkelingen en achtergronden van het ziekteverzuim.

Verzuim historisch laag

Het ziekteverzuimpercentage in Nederland is sinds 2007 historisch laag. De daling is ingezet in 1978-1979 toen het ziekteverzuimpercentage met 10% op zijn hoogtepunt was. Daarna was het tot 2007 vrijwel continu gedaald. In 2010 was het verzuim 4,2 procent. Dat wil zeggen dat op een doorsnee werkdag 4,2% van de werknemers niet op het werk verschijnt vanwege ziekte of een ongeval. Dat kost de economie veel geld, naar schatting zo’n 12,6 miljard euro per jaar.

Hoe kan het ziekteverzuim nog verder dalen

Sinds 2007 is het ieder jaar de vraag of het verzuim verder zal dalen. Daar leek het eerst op, maar de daling zet in 2010 niet door. Toch zijn er nog steeds mogelijkheden om het verzuim terug te dringen. Volgens werknemers wordt 23% van de verzuimgevallen geheel of gedeeltelijk veroorzaakt door het werk. Dat betekent dat daar dus nog ruimte is voor verzuimpreventie. Vooral werkdruk, werkstress en lichamelijk zwaar werk zijn belangrijke verzuimredenen. Verschillen in arbeidsomstandigheden dragen bij aan de nog steeds grote verschillen in het verzuim tussen opleidingsniveaus, sectoren en beroepsgroepen.

Effectief verzuimbeleid

Werkgevers doen veel om ziekteverzuim te reduceren. 17% voerde in de periode 2008-2010 nieuwe prikkels in om verzuim te voorkomen. 19% voerde maatregelen in voor begeleiding in verband met het verzuim en re-integratie van zieke werknemers. Rond de 30% van de werknemers krijgt jaarlijks te maken met verzuimcontrole of wordt begeleid. Het beleid van de werkgevers lijkt succesvol, omdat het aandeel verzuimdagen dat door het werk wordt veroorzaakt in vijf jaar gedaald is van 50% naar 43%.

Ook arbodiensten en bedrijfsartsen kunnen nog veel doen aan het terugdringen van het verzuim door een intensievere aanpak van vooral de langdurige verzuimgevallen. De brochure Ziekteverzuim in Nederland in 2010 laat herstelcurves zien voor de belangrijkste gezondheidsklachten. Meestal zijn werknemers weer snel aan het werk, maar bij klachten aan hart- en vaatstelsel en bij psychische klachten, overspannenheid en burn-out duurt het vaak lang voordat werknemers weer aan het werk zijn. Door een snelle aanpak gericht op re-integratie naar het werk kan het verzuim verlaagd worden.
Bedreigingen

De brochure geeft ook een inkijk in de rol van chronische aandoeningen op het verzuim. Werknemers met een chronische aandoening verzuimen drie keer zoveel als werknemers zonder chronische aandoening. Doordat meer ouderen een chronische aandoening hebben is hun verzuimpercentage hoger dan dat van jongere leeftijdsgroepen. Ouderen zonder chronische aandoening verzuimen even weinig als jongeren zonder chronische aandoening. Het verhogen van de pensioenleeftijd zorgt er voor dat meer werknemers met chronische aandoeningen aan het arbeidsproces deelnemen. Een stijging van het ziekteverzuim in de komende jaren is daardoor te verwachten.