Wacht logistieke sector een massale shake out?

De economische groei waar we nu in zitten leveren logistiek dienstverleners in Nederland vooralsnog weinig op. Er wordt weliswaar meer omzet geboekt, minder dan de helft van de bedrijven heeft ook meer winst gemaakt in het afgelopen kwartaal.

Dat voorspelt een boze toekomst. Of wordt de soep toch niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend?

De sector werd deze week opgeschrikt door het bericht dat logistiek dienstverlener Mooy Logistics failliet is verklaard. Op datzelfde moment komt TLN met haar conjunctuur-enquête naar buiten: 60 procent van de bedrijven in transport en logistiek had in het tweede kwartaal van 2018 meer omzet dan een jaar eerder, maar slechts 41 procent meldt meer winst. Gaat dit bedrijven de kop kosten?

Shake out middensegment

Opmerkelijk is dat 56 procent van de bedrijven in het TLN onderzoek een hogere bedrijvigheid meldt dan in het tweede kwartaal van 2017 en 59,8 procent een hogere omzet heeft dan een jaar eerder. Het gaat dus best goed. Hoe kan het dan dat er nauwelijks winst wordt geboekt? “We zitten in een hoogconjunctuur, beter dan nu wordt het niet. Ondanks het chauffeurstekort en een groot aanbod aan te vervoeren goederen, krijgen dienstverleners er geen euro bij. Ik maak me dan ook flink zorgen over de toekomst. Ik vrees voor een grote shake out in het middensegment in de markt van logistieke dienstverleners”, aldus Henry Steenbergen, sector specialist transport en logistiek van de Rabobank, die vorige week zijn zorg uitsprak in een transportupdate.

Personeelstekort loopt op

De toenemende bedrijvigheid zorgt voor extra capaciteitsproblemen, blijkt uit de conjunctuurenquête van TLN. 48 procent van de ondervraagde ondernemers meldt een personeelstekort, waar dat in het eerste kwartaal nog 30 procent was. Schaarste in logistiek personeel is nu in veel meer regio’s voelbaar, blijkt uit de laatste cijfers in de schaarste-index van Tempo Team. Daarmee wordt het personeelstekort een steeds groter wordend probleem waar de sector geen pasklare oplossing voor heeft.

Kostenstijging brandstof en personeel niet bij te benen

TLN erkent dat de oorzaak van de achterblijvende winst te wijten is aan de prijzen die voor veel bedrijven onvoldoende stijgen om de stijgende kosten van brandstof en personeel bij te kunnen benen. Een meerderheid van 66 procent meldt dat de kosten zijn gestegen, 2 procent spreekt over een daling en 32 procent heeft gelijke kosten. En hoewel 72 procent zegt dat de prijzen ten opzichte van een jaar eerder zijn gestegen, blijkt het bij lange na niet genoeg te zijn om de winststijging enigszins gelijk te laten lopen met de omzetstijging.

Efficiency kan beter

ING geeft een reactie op deze verontrustende cijfers. “Een massale shake out is wat te kort door de bocht. Wij zien op dit moment ook dat meer omzet niet meer resultaat oplevert. Dat komt doordat het resultaat bij transport bedrijven niet alleen de resultante is van volume maal prijs maar dat de efficiency daar ook van grote invloed is”, aldus Machiel Bode, sector banker transport en logistiek bij ING. “Denk ook aan het voortraject zoals ophalen, omrijden, wachttijden, maar ook schade en het niet op tijd halen van tijdvensters. Op het moment dat de vraag stijgt en de druk op mensen en capaciteit toenemen, komt de efficiency onder druk te staan.” Als transporteur moet je over de juiste planning- en stuurinformatie beschikken en daar ook gebruik van maken. Bode vermoed dat het hier in de praktijk nog wel eens aan schort. “Het is nog niet te laat om het tij te keren maar het is wel tijd om betere keuzes te maken.”

‘Gratis transport bestaat niet’

Voor TLN-directeur Jan Boeve zijn de cijfers aanleiding om te pleiten voor een gesprek over een reële beloning voor transport. “Gratis transport bestaat niet”, bepleit Boeve. “Alle partijen in de keten leggen de risico’s bij de volgende schakel, waardoor de winst grotendeels bij de bovenliggende partijen in de keten blijft. Verladers leggen de risico’s bij transportbedrijven, grote transportbedrijven vaak weer bij de kleinere transportbedrijven die opdrachten voor ze doen. Daar moeten we van af.” Als mogelijke oplossing denkt Boeve aan een set gedragsregels, waarin opdrachtgevers en opdrachtnemers eerlijke afspraken maken over de risico’s.

Samenwerking en innovatie

Volgens ABN Amro is een hogere mate van samenwerking een oplossingsrichting voor de achterblijvende rendementen in de logistieke markt. “Hogere volumes zijn geen garantie voor een hoger rendement. Dat hangt samen met meerdere factoren, zoals toegevoegde waarde en ondernemerschap”, aldus Bart Banning, sector banker transport en logistiek bij ABN Amro. Ondanks het positieve economische klimaat en de voorspelde groei van vervoersvolumes denkt Banning dat het vooral de verladers en logistieke dienstverleners sámen moeten zijn die de oplossing in handen hebben. “Zij hebben samen de opgave om de schaarse capaciteit veel beter te benutten. En ook nog eens op een duurzame manier. Er staat dus veel op het spel. In mijn ogen kan dat enkel door te investeren in slimmere logistieke oplossingen en in te zetten op innovatie. Banning pleit al langer voor strategische partnerships en (langere) contracten. “Een juiste prijs hoort hierbij. Immers, zonder rendement kan er niet worden geïnvesteerd. En zonder investeringen gaan we de benodigde vooruitgang niet boeken. Daarbij kunnen we ons een shake out in de logistiek markt niet veroorloven.”