Duurzame verbindingen beroepsonderwijs en bedrijfsleven: sleutels voor succes

Succesvolle scholen in het beroepsonderwijs vormen rijke leeromgevingen voor studenten én voor leraren, door slimme verbindingen aan te gaan met het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen.

Op die manier kunnen scholen snel inspelen op vragen in samenleving en op de arbeidsmarkt. ‘Een responsief mbo voor hoogwaardig vakmanschap’ noemde de minister dat onlangs in een brief aan de Kamer.

KPC Groep helpt leraren, schoolleiders en onderwijsteams bij het verbeteren van externe en interne samenwerking. We bieden scholen hands-on ondersteuning bij het maken van beter beroepsonderwijs samen met het bedrijfsleven. Die ondersteuning is gebaseerd op het praktijkonderzoek dat KPC Groep sinds 2009 doet naar de samenwerking onderwijs-bedrijfsleven.

Ton Bruining, adviseur en onderzoeker van KPC Groep beoordeelde voor Het Platform Beroepsonderwijs ruim 25 audits van projecten waarin het ging om de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven, de professionalisering van leraren, en de ontwikkeling van het beroepsonderwijs van de toekomst. Zelf is hij als ondersteuner en praktijkonderzoeker sinds 2009 betrokken geweest bij vier grote projecten. De projecten VIM van ROC Scalda waren gericht op de professionalisering van leraren beroepsonderwijs en het in samenwerking met experts uit bedrijven creëren van beroepsonderwijs. Ook in het project Regie op de Set ging het om het samen creëren van beroepsonderwijs door partners uit het VMBO, MBO en het bedrijfsleven. Voor het vierde project bracht Ton Bruining in beeld hoe het onderwijs in De Duurzaamheidsfabriek - een samenwerking tussen het ROC Da Vinci en het bedrijfsleven uit de Drechtsteden - gestalte krijgt.

Sleutels voor succes

Bruining ziet zes belangrijke sleutels voor succes in het ontwikkelen van duurzame verbindingen tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Deze zijn ook van belang in de samenwerking tussen bijvoorbeeld vmbo, mbo en hbo en in de samenwerking tussen het onderwijsveld en de lerarenopleidingen. 

1. Van interne naar externe oriëntatie
   Succesvolle verbindingen met het bedrijfsleven zijn mogelijk wanneer scholen het lef hebben om naar buiten te kijken, om zich te oriënteren op de nieuwste ontwikkelingen in het bedrijfsleven en in het vakmanschap en op de ontwikkeling in de jeugdcultuur en de onderwijsbehoeften van leerlingen.
      
2. Van regelmatige ontmoetingen naar co-creatie
   Duurzame verbindingen tussen het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven zijn mogelijk wanneer leraren en bedrijfsexperts elkaar op regelmatige basis ontmoeten, kennis en ervaringen uitwisselen en van daaruit in zogenaamde co-creatie samen aan  projecten werken waarin vorm wordt gegeven aan het beroepsonderwijs. Vanuit de ontwikkeling van een gezamenlijk perspectief kan gedeeld eigenaarschap ontstaan.
       
3. Ontwikkeling van autonome leraren naar resultaatverantwoordelijke teams
   Nieuwe vormen van beroepsonderwijs worden een succes wanneer onderwijsteams zich ontwikkelen, bijvoorbeeld van een verzameling autonoom werkende leraren naar een zelfverantwoordelijk en resultaatverantwoordelijk team. In sterke teams worden regelmatig de volgende vragen gesteld: Waar zijn wij goed in en waar is het bedrijfsleven goed in? Wat is er nodig om de schotten tussen school en bedrijfsleven te doorbreken en samen te werken? Wat kunnen wij van elkaar leren door in elkaars schoenen te gaan staan? En wat moet er vandaag veranderen om het beroepsonderwijs van morgen te maken?
       
4. Van systeemdruk naar waardering voor de leraar als ondernemende vakman
   De verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven is niet te vangen in systemen en onderwijslogistiek alleen. Om iedere dag opnieuw  in te kunnen spelen op nieuwe vragen wordt veel gevraagd van het vakmanschap van leraren. Het is van belang om voortdurend te investeren in de ontwikkeling van het vakmanschap van leraren beroepsonderwijs en om er vervolgens ook op te vertrouwen.
       
5. Van moeilijke gesprekken uit de weg gaan naar de ‘Plek der moeite’
   Voor de professionalisering van leraren, de ontwikkeling van onderwijsteams en het verduurzamen van netwerken is moed nodig om fricties op te zoeken, om moeilijke gesprekken aan te gaan, om de zogenaamde ‘plek der moeite’ te betreden. Dat betekent dat school en bedrijfsleven gesprekken aan gaan die men voorheen liever uit de weg ging. Want zonder wrijving geen glans.
       
6. Van zeggen hoe het moet naar hands-on ondersteuning
   Van leidinggevenden, onderwijsondersteuners en experts uit het bedrijfsleven moet niet alleen worden verwacht dat zij richting wijzen, maar ook dat zij zich dienstbaar opstellen, de handen uit de mouwen steken en bijvoorbeeld leraren helpen bij het borgen van de onderwijsontwikkeling, het zorgen voor slimme onderwijslogistiek en het voorkomen van bureaucratische rompslomp.

De adviseurs van KPC Groep kunnen u helpen om:

• de mogelijkheden van uw school om slimme verbindingen aan te gaan met het bedrijfsleven en andere maatschappelijke instellen te ontdekken.
• in co-creatie met het bedrijfsleven nieuwe vormen van samenwerking, professionalisering en onderwijsontwikkeling te ontwerpen en te implementeren.
• het vermogen van uw school, uw teams en uw leraren om verbindingen aan te gaan en externe netwerken te onderhouden te versterken en te verduurzamen.

Nieuwsgierig geworden naar aanleiding van deze bijdrage van Ton Bruining? Onze volgende nieuwsbrief voor het beroepsonderwijs verschijnt op 16 november en staat volledig in het teken van de verbinding tussen het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven.

Ondersteuning?

Meer weten over wat we voor u kunnen betekenen? Neem contact op met Ton Bruining.