Vijf veel gemaakte vergissingen bij stalinrichtingen

De Nederlandse agrarische sector behoort tot de wereldtop als het gaat om innovaties en ook de kwaliteit van het Nederlandse drinkwater is wereldberoemd. Een goede kwaliteit van het drinkwater in de stallen is voor veehouders van levensbelang.

Toch krijgen accountmanagers van Brabant Water steeds vaker vragen van boeren om mee te kijken naar waterproblemen in de stallen bij veebedrijven. ‘De meeste agrarische bedrijven zijn goed bezig, maar verbetering zit vaak in details’, zegt Jack Jacobs van Brabant Water. ‘Bij veel bedrijven komen we dezelfde oorzaken voor problemen tegen. Daarom hebben we vijf veel voorkomende oorzaken op een rij gezet, gevolgd door een advies om deze op te heffen.’

1. Onjuiste aansluiting van buffertanks en/of drinkwaterbakken

Op bezoek bij boeren komen we regelmatig buffertanks van kunststof tegen, die onveilig zijn aangesloten. De aansluitingleiding zit vaak te hoog, waardoor de tank nooit volledig leeg kan lopen. Hierdoor ontstaat vervuiling en/of bacteriegroei in het onderste deel van de tank. Dit vervuilde water kan zich later verspreiden in het hele watersysteem. 

Advies

Beter is om een breektank van roestvrijstaal (RVS) te gebruiken, die ook nog eens makkelijk te reinigen is. Het gebruik van RVS kan de waterkwaliteit nagenoeg niet beïnvloeden. Het nadeel van kunststoftanks is dat zij niet bestand zijn tegen de hoge druk, die wordt gebruikt bij reiniging. Daarnaast kunnen sterke zuren de wanden aantasten. Door het gebruik van RVS wordt door intensief reinigen met 120 Bar opruwing van de wand van  de tank voorkomen, zodat ook de vorming van biofilm aan de binnenkant van de tank minder kans krijgt. Het gebruik van een oude melktank van RVS is een goede optie, omdat bij een melktank het ontwerp is afgestemd op kwaliteitsbehoud van de inhoud. Een aandachtspunt is dat de voedings- en afnameopening bij een melktank aan één kant zitten. Daardoor wordt een goede verversing van de totale inhoud voorkomen. Dit probleem kan worden opgelost door de uitstroomopening van de vlotters met een leiding in de tank te verleggen naar de achterzijde in de tank.

2. Lage druk in het leidingsysteem

Veel agrarische ondernemers hebben in het verleden gekozen voor een lage druk (0,2 bar) in hun leidingsysteem, vanwege de hoge kosten van mestafvoer in geval van lekkages. Ook waren de drinknippels niet afgestemd op een druk van 3 bar. Bij lage druk kan er door de inslag van lucht en speeksel in een leiding makkelijk besmetting en daarmee ook bacteriegroei plaatsvinden van drinkpunt naar drinkpunt en soms ook van afdeling naar afdeling.

Advies

Door hoge druk in het leidingsysteem te gebruiken (3,0 bar) wordt juist voorkomen dat het leidingsysteem snel besmet kan raken.

3. Roestvorming in waterleidingbuizen

In veel oudere bedrijven werd vroeger gebruik gemaakt van gegalvaniseerde waterleidingbuizen met een grote diameter doorsnede. Dit leidde vaak tot roestvorming in de buis en later ook aan de buitenkant van de buis. Tegenwoordig worden dit soort leidingen bijna niet meer toegepast. Toch komt het nog regelmatig voor dat er in de stallen kleine stukjes van dit soort leidingen zijn achtergebleven. Ook die kunnen het beste vervangen worden, want bij gebruik van zuren of waterstofperoxide als ontsmettingsmiddel wordt de zinklaag aangetast. Een stalen buis geeft daardoor ijzeroxide af, met bruinwater en lekkages als gevolg. Deze problemen kunnen zich vervolgens verplaatsen door het hele leidingnet.

Advies

Beter is om dunne leidingen van RVS te gebruiken. Met deze leidingen krijgt roestvorming geen kans. Bovendien is RVS bestand tegen alle gangbare reinigingsmiddelen. Door de hogere druk vindt de inslag van bacteriën minder snel plaats en is er daarmee minder kans om verdere besmetting van het systeem te veroorzaken.

4. Gebruik van chemisch watercorrectie middelen

Het toepassen van chemische watercorrectie middelen is in veel bedrijven gemeengoed geworden. In veel gevallen worden diverse soorten zuren, waterstofperoxide en andere ontsmettingsmiddelen structureel gebruikt. Daarbij wordt onvoldoende rekening gehouden met het feit dat de dieren die dit water drinken bestemd zijn voor de voedselproductie.

Advies

Chemische watercorrectie middelen om bijvoorbeeld ammonium aan te pakken zijn een end of pipe solution en geen een echte oplossing voor de problemen. Het doseren van waterstofperoxide (H2O2) geeft bij een teveel aan ammonium ‘snotvorming’ in de leidingen. Om ammonium te verwijderen is een filterstap met (goede) bacteriën in het filter nodig om ammonium om te zetten naar nitriet. Met voldoende zuurstof kan nitriet vervolgens worden omgezet in nitraat. In de normen van leidingwater is een zuurstofoverschot opgenomen van minimaal 2Mg/liter om er zeker van te zijn dat alle zuurstofminnende processen zijn doorlopen met zuurstofoverschot. Beter is om bacteriën te bestrijden door open ontijzering met voldoende zuurstof en zo min mogelijk gebruik te maken van chemische middelen. Als watercorrectie en reiniging van drinkwater en drinkwatersystemen structureel moet worden toegepast, is het beter om de bron aan te pakken, dan het symptoom te bestrijden.

5. Stilstaand water

Dode leidingdelen in stallen bevatten vaak water dat urenlang niet wordt ververst. Dit stilstaand water is een potentieel gevaar voor de rest van het leidingnetwerk.

Advies

Haal dode leidingdelen uit het systeem en voorkom stilstaand water. Water in ‘dode’ leidingen enten ook het gedeelte van het systeem dat geen problemen geeft.

Brabant Water wil agrarische ondernemers graag ondersteunen om de waterkwaliteit in hun bedrijf te verbeteren. Door bewuster om te gaan met signalen in de stal, kunnen veel problemen worden opgelost. Meer informatie? Raadpleeg u installateur en bespreek met hem de kwaliteit van uw drinkwaterinstallatie. Of neem contact op met Brabant Water accountmanagers Jack Jacobs via 073 683 86 36 of Jeroen Bressers via 073 683 89 41.