Wie is er slimmer of verdient meer?

De Nederlandse arbeidsmarkt verschilt per regio. In steden is bijvoorbeeld meer werk, zijn mensen hoger opgeleid en krijgen medewerkers meer betaald dan daarbuiten. Wie de demografische verschillen van de arbeidsmarkt kent, kan beter en gerichter werven.

Zeeuwen zijn zuinig, Brabanders houden van gezelligheid, en Friezen zijn stug. Om maar wat vooroordelen te noemen. En ook wat de steden betreft, zijn er verschillen. Amsterdammers zijn brutaal en elitair, Rotterdammers houden meer van daden dan van woorden, en Groningers zijn eigenzinnig en onafhankelijk. En dan is er ook nog een verschil tussen stedelingen en dorpelingen, Randstad en provincie. Stedelingen zijn brutaler, bijdehanter en gehaaster, dorpelingen en provincialen laten minder van zich horen en gaan minder mee met de waan van de dag. Zie hier een diversiteit waar je “u” tegen zegt in een landje met een inwoneraantal van zeventien miljoen.

Ter vergelijking: in Tokyo alleen al wonen ruim 38 miljoen inwoners, in New York ruim twintig miljoen. Voor een willekeurige ruimtereiziger ziet Nederland eruit als slechts een stad met wat parken en natuurgebieden. Maar wanneer we inzoomen op onze regio, zijn er wel degelijk verschillen tussen steden en dorpen, de Randstad of het platteland. En die verschillen zie je ook terug in vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Aan werkgevers de uitdaging deze te kennen en hier hun voordeel mee te doen als het gaat om werving van nieuwe medewerkers en vasthouden van zittend personeel. In dit artikel zetten we voor werkgevers de belangrijkste geografische kenmerken van de arbeidsmarkt op een rijtje.

1. Nederland verstedelijkt

Er trekken steeds meer mensen weg van het platteland om zich in de steden te vestigen. Dat is wereldwijd het geval, ook in Europa en Nederland. In Nederland woonden in 2014 6 miljoen mensen in de dertig grootste gemeenten. In 2009 waren dat er nog 5,7 miljoen. De grootste groei vindt plaats in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. En de Nederlandse steden blijven ook in de toekomst groeien, zo concluderen Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het CPB (Centraal Planbureau) in de studie 'Nederland in 2030-2050’, van eind 2015. Niet alleen omdat meer mensen naar de stad trekken, maar ook omdat in de steden relatief veel jonge mensen wonen en er dus ook meer kinderen worden geboren. In het uiterste scenario in dit rapport groeit de bevolking in de Randstad anderhalf keer zo hard als de totale Nederlandse bevolking. In de regio’s Limburg, Zeeland en Groningen krimpt de bevolking volgens dit scenario. Wie nu en de komende jaren op zoek is naar medewerkers, heeft dan ook een toenemende kans om deze in stedelijke gebieden te vinden. Dát is waar de arbeidsmarkt zich voor een steeds groter deel afspeelt.

2. Steden zijn de motor van de economie

Niet alleen trekken mensen steeds meer naar de steden toe, ook het aantal banen groeit hier meer dan daarbuiten. Wie zijn bedrijf in een stad heeft, ondervindt meer concurrentie van andere werkgevers dan daarbuiten. Tegelijkertijd zijn de steden de plekken waar de meeste mensen op de arbeidsmarkt zich ophouden. Het aantal banen in de stedelijke regio’s is de laatste 25 jaar met wel 30% toegenomen. Buiten de steden nam het aantal banen met 20% toe, zo blijkt uit het rapport ‘De verdeelde triomf’ dat het PBL in maart 2016 publiceerde. Het aantal banen groeit overigens niet in alle steden even hard. Vooral de regio’s Amsterdam en Utrecht laten een sterke banengroei zien. Rotterdam blijft achter.

3. Wie in de stad woont is hoger opgeleid

In steden wonen meer hoger opgeleiden dan daarbuiten, blijkt uit cijfers van het CBS. In de gemeente Utrecht wonen de meeste hoogopgeleiden: de helft van alle Utrechtenaren. Ook in Amsterdam wonen meer hoogopgeleiden dan gemiddeld in de rest van Nederland. Dat geldt ook voor de aangrenzende gemeentes van deze twee steden. Rotterdam kent ongeveer evenveel hoogopgeleiden als het landelijk gemiddelde: een kleine 30%. Den Haag en Maastricht zitten daar net iets boven. Universiteitsstad Enschede zit juist weer iets onder het landelijk gemiddelde. Veel hoogopgeleiden trekken daar weg na hun studie.

4. Wie in de stad woont verdient meer

Het is waar. In steden zijn meer goedbetaalde banen te vinden dan daarbuiten, blijkt uit hetzelfde onderzoek van PBL. Zelfs stedelingen met een minder goed betaalde baan verdienen gemiddeld meer dan mensen met een vergelijkbare baan buiten de stad. Zo is het salaris van iemand die in Amsterdam werkt 10% hoger dan dat van een vergelijkbaar persoon met hetzelfde beroep in dezelfde sector, buiten de stad. Ook in Rotterdam, Den Haag en Utrecht verdienen mensen respectievelijk 8,2%, 8,1% en 7,3% meer dan dorpelingen. Het loont dus voor medewerkers om op zoek te gaan naar een baan in een stad. Voor werkgevers geldt precies het omgekeerde. Buiten de stad zijn medewerkers goedkoper dan daarbinnen.