Energie opwekken uit zout en zoet water wereldwijde primeur voor Fujifilm

Op 26 november 2014 opende koning Willem-Alexander de Blue Energy-proefinstallatie op de Afsluitdijk. De centrale wekt stroom op uit het potentiaalverschil, het verschil in potentiële energie tussen twee punten: zoet (IJsselmeer) en zout water (Waddenzee).

Daartoe zijn membranen nodig, waarlangs het water stroomt. Die zijn ontwikkeld door Fujifilm. Daarmee zet het in Tilburg gevestigde bedrijf een nieuwe stap op het vlak van innovatie en duurzaamheid. “Als dit een succes wordt, dan wordt dit de meest aantrekkelijke manier voor alternatieve energie”, zegt Willem van Baak, projectleider van Fujifilm. “In tegenstelling tot windmolens en zonnepanelen ben je helemaal niet afhankelijk van de natuur.”

Fuji, dan denk je aan filmrolletjes. Tot 2006 werden die in Tilburg geproduceerd. Door de razendsnelle opkomst van de digitale camera moest het van oorsprong Japanse bedrijf zich volledig opnieuw uitvinden. “We hebben gekeken waar we sterk in zijn”, zegt Van Baak. “We hebben verstand van coatingtechnologie. De membraantechniek past in dat verhaal, daarop moet een coating worden aangebracht. Het was al bekend dat het mengen van zout en zoet water energie op kan leveren. Maar daar had je wel speciale membranen voor nodig. Die ionenwisselingsmembranen hebben wij ontwikkeld.”

Wereldwijde primeur

De resultaten in een laboratoriumopstelling waren positief. Daarom besloot Fujifilm in samenwerking met Redstack en Wetsus tot een pilot – een wereldwijde primeur. “Wat er bij de Afsluitdijk gebeurt, wordt in het buitenland met belangstelling gevolgd. In Nederland zelf trekt het veel aandacht. We zijn nauw verbonden met water, vandaar.

De uitkomsten in het lab worden bij de Afsluitdijk nog niet gerealiseerd. “In het lab zijn de omstandigheden ideaal, buiten is dat niet zo. Zo fluctueert de temperatuur. Maar ik verwacht dat we de doelstelling zullen halen. Zo hebben we de kostprijs van de materialen al aanzienlijk kunnen reduceren. Daarnaast hebben ionenwisselingsmembranen nog weinig aandacht gehad. Er liggen nog voldoende kansen om het membraanvermogen te verbeteren. Ook aan de energieopwekking zijn al stappen vooruit gezet.”

Miljoenen vierkante meters membraan

Als de pilot een succes wordt, dan kunnen de drie noordelijke provincies geheel van elektriciteit worden voorzien als het IJsselmeer volledig wordt benut. “Je kunt het dan wereldwijd uit gaan rollen. Dat zou de economie in Nederland een enorme boost geven. Er moeten centrales gebouwd worden en miljoenen vierkante meters membraan worden geproduceerd.” Maar het duurt nog wel zo’n tien jaar voordat deze nieuwe vorm van energie opwekken volledig is uitgekristalliseerd.

Innoveren blijft de grote kracht van Fujifilm. Dat geldt niet alleen voor de Blue Energy-proefinstallatie, want het research & development wil ook meer aandacht gaan geven aan laagwaardige restwarmte. “Met restwarmte lager dan 100 graden Celsius wordt nog heel weinig gedaan. Wij willen die restwarmte om gaan zetten in elektriciteit.”

Auteur: Kees Klijn