HAN onderzoekt energiebesparing in eigen gebouw

E-BIG is een innovatief project over energiebesparing in grote instellingen en draait om gedrag en perceptie. Het onderzoek vindt plaats in de gebouwen van de HAN.

Foto: HAN-gebouw Engineering

Verschil in energieverbruik simuleren

Medewerkers met tablets, verlichte gangen, kantines met warmhoudapparatuur, lokalen waarin powerpointpresentaties worden gehouden. Het wordt in allemaal in kaart gebracht binnen het E-BIG project.

'Wij willen wiskundige modellen ontwikkelen, waarmee we het verschil in energieverbruik kunnen simuleren', legt projectleider Uwe van Heesch (foto) uit. 'Bijvoorbeeld wanneer wij een ander lokaal willen inroosteren, of wanneer het aantal studenten groeit. Vervolgens wordt gekeken waar het beter kan. De focus ligt op het gedrag van studenten, medewerkers en staf en hoe veranderingen in hun gedrag tot energiebesparing kunnen leiden.'

Individuele keuzes spelen binnen de muren van de HAN ook een belangrijke rol. 'Wij zijn ons er niet van bewust, maar we hebben een energieprofiel', zegt Van Heesch. 'Als je in een auto naar een ander gebouw rijdt, hoort dat er ook bij. Als je naar een lokaal gaat, en daar staat een raam open, dan ben je daar medeverantwoordelijk voor. We bekijken het heel holistisch.'

Bewuster omgaan met warmtelekken

E-BIG draait om gedrag, maar ook om perceptie. Om beter te begrijpen hoe die zich ontwikkelt, krijgt een aantal mensen een infraroodcamera mee, waardoor ze zich bewust worden van de warmte op hun werkplek. Daardoor kunnen ze zien waar warmtelekken zitten.

'Als iemand in een lokaal zit waar veel warmte door oude ramen verdwijnt, kan dat ervoor zorgen dat iemand de verwarming uitzet. Het kan ook zijn dat iemand wil dat de organisatie dit verbetert', aldus Van Heesch. 

Data over energieverbruik

Een deel van het onderzoek is dus gericht op subjectieve bevindingen, maar er worden ook harde data verzameld. Onderzoekers brengen in kaart hoeveel energie in welke vorm verbruikt wordt en wat de verliezen zijn. Van Heesch: 'Wij willen bijvoorbeeld meten wat de temperatuur in een bepaald lokaal is. Hoeveel energie van de verwarming is daarvoor nodig? Hoeveel stroom verbruiken we? Wat is de invloed op de luchtkwaliteit?'

Verschillende onderzoeksdisciplines doen mee

Het is een groot project, dat wil zeggen dat binnen de HAN verschillende onderzoeksdisciplines meedoen. Zo'n 30 studenten en 10 onderzoekers zijn er op een of ander manier bij betrokken, momenteel vanuit:

• Lectoraat Duurzame Energie
• HAN Centrum IT+Media
• Automotive
• Informatica Communicatie Academie (ICA)

Studenten werken mee via studieprojecten over bijvoorbeeld Internet of Things (IoT) en Distributed Software Engineering. Nu werken 6 van die studenten aan E-BIG als student-assistenten. Ze meten het energieverbruik van elektrische apparaten, zoals beamers en laptops, maar ook temperatuur en lichtsterkte.

Lokaal vol sensoren

'We staan op het punt om een lokaal vol te hangen met sensoren, op de Ruitenberglaan in Arnhem', aldus Jorn Brouwer, een van de studentassistenten. De data die de studentassistenten verzamelen, kunnen ze koppelen aan data die al voor handen waren. Zo kunnen de onderzoekers via het wifi-netwerk zien hoeveel devices in een bepaalde ruimte aanwezig zijn. Die informatie verklapt hoeveel personen in een ruimte aanwezig zijn.

Energiezuinig gedrag

De werkzaamheden zijn nu vooral gericht op monitoring, maar uiteindelijk moet het gedrag van mensen bijdragen aan energiebesparing. Van Heesch: 'Onze laatste onderzoeksvraag is: hoe kun je alle informatie gebruiken om smart terug te koppelen naar het gebouw en mensen, om zo energiebesparing te realiseren?' Dat kan door middel van automatisering, maar ook door mensen te verleiden om energiezuinig gedrag te vertonen. 

Maken van energiezuinige keuzes

Het is niet de bedoeling dat de HAN de resultaten voor zichzelf houdt. De methoden die de HAN ontwikkelt, worden voorgelegd aan een adviespanel. Netbeheerder Alliander, Info Support en de provincie Gelderland gaan met de HAN in gesprek over E-BIG. Zo komen de onderzoekers tot een methode die in allerlei organisaties toegepast kan worden. Zo gaan netbeheerder Alliander en de provincie Gelderland in gesprek met de HAN over de energiebesparingsmethoden.

De hogeschool wordt ten slotte gebruikt als een living lab. Een proeftuin die ervoor zorgt dat ook andere organisaties aan de slag kunnen met energiebesparing, in relatie tot gedrag.

Bronnen: SEECE, N1 , De Gelderlander