Meer handen beschikbaar met hetzelfde formatiebudget

KPC Groep is betrokken bij de Innovatie Impuls Onderwijs. Daarin worden innovatieve oplossingen voor knelpunten in het onderwijs bedacht. Slim Fit is een van die concepten.

'Personeel, materiaal en organisatie worden vaak als een gegeven beschouwd’, zegt Marius Berendse, Senior Adviseur bij KPC Groep. ‘Het leren van leerlingen moet zich daarin voegen. Bij Slim Fit keren we de volgorde van de ontwerpketen om: leerlingen (en ouders) vormen de uitgangssituatie, zijn (mede-)eigenaar van het leerproces. Leerkrachten en school arrangeren het leren om op de best mogelijke manier in de leerbehoeften te voorzien. De organisatie past zich aan door een flexibele inzet van personeel en middelen.'

Denken in productiemiddelen

‘Stel je het leerproces van kinderen centraal, dan is het heel logisch om jaarklassen te doorbreken’, vindt Berendse. Slim Fit-scholen werken vaak met grotere eenheden en met een team dat de taken verdeelt.

Slimfit

‘Een leerkracht die in een vaste omgeving werkt met een jaarklas, die heeft maar beperkte differentiatiemogelijkheden. Als je in grotere eenheden werkt, dan krijg je meer handen beschikbaar en dan kan je bekijken hoe je die zo zinvol mogelijk inzet. Bij Slim Fit zetten we productiemiddelen – personeel, materiaal en organisatie – zo doelmatig mogelijk in. Arbeidsverdeling is daar onderdeel van: niet minder handen in de klas, maar vooral andere handen.’

Slim Fit in de praktijk

‘Op de Sterrenschool wordt gewerkt in units met leeftijdsgroepen, zoals 4-, 5- en 6-jarigen, zo vertelt Elly Marwitz. Zij is Unitdirecteur van de Apeldoornse stichting voor openbaar basisonderwijs Leerplein055. ‘De leerlingen zijn geformeerd in drie bouwen en elke bouw wordt gedurende de hele dag bijgestaan en onderwezen door een gedifferentieerd team professionals. Behalve leerkrachten op hbo-niveau, zijn er ook leraarondersteuners die bijvoorbeeld kleine groepen instructies geven en helpen bij het zelfstandig werken. 

Dat is nogal een omslag in het onderwijs. Leerkrachten hebben er ook wel aan moeten wennen: iemand erbij waar je verantwoordelijk voor bent en die je aanstuurt. Nu we zo’n drie jaar bezig zijn, is wel duidelijk wat de voordelen zijn. Zo hebben we met hetzelfde formatiebudget nu meer handen beschikbaar, komen leerkrachten beter toe aan de taken waarvoor zij zijn opgeleid en is de leertijd effectiever geworden.’

Meer werkplezier

‘Slim Fit betekent vooral: je personeel anders inzetten. Als je slimmer omgaat met je personeel, wordt het personeel daar fitter van. Ik merk het zelf trouwens ook’, zegt Elly Marwitz. ‘Ik ben 61 jaar, maar ik word zo enthousiast van het innovatietraject! Ik raak geweldig geïnspireerd door al die leerkrachten die Slim Fit zo enthousiast als jonge honden oppakken. Slim Fit geeft echt plezier in het vak.’

Dat beaamt Marius Berendse. ‘Op Slim Fit-scholen neemt de werktevredenheid van het onderwijzend personeel toe. Voor het eerst werken ze echt met elkaar samen, wisselen ze professionele ervaringen uit. Dat doet iets met de werkbeleving van de professionals, met de professionele cultuur in de school. Mensen raken met elkaar in gesprek, vragen aan elkaar hoe ze bepaalde dingen aanpakken, zien elkaar bezig, leren van elkaar. Ze krijgen meer plezier in hun werk.’

Klaar voor de toekomst

‘Met Slim Fit kan je bewust werkplekken creëren die leerlingen in staat stellen om competenties te verwerven die ze later in hun werk nodig hebben’, stelt Marius Berendse. ‘Zelfsturend vermogen bijvoorbeeld, kunnen samenwerken en zelfstandig informatie kunnen verwerken.’ Elly Marwitz: ‘Kinderen blijken informatie sneller te kunnen verwerken dan gedacht. Ze kunnen zelfs in zo’n drieënhalve maand leren lezen. Niet allemaal natuurlijk, maar toch. De inzet van ICT kan bijdragen aan het efficiënte gebruik van leertijd.’

Elly heeft er zicht op, want ze is trekker van het cluster Slim Fit ICT-scholen. ‘Wij zijn gesprekspartner van en ontwikkelplatform voor softwaremakers. Scholen experimenteren nu bijvoorbeeld met software waarmee de leerkracht zelf instructiefilmpjes kan maken. Er is zelfs al een taal- en rekenmethode die compleet digitaal is, inclusief de instructie, foutenanalyse, bijsturing van de leerling en seintje aan de leerkracht als de leerling vastloopt.’

Kinderen van nu

Voor Elly Marwitz is ICT duidelijk geen keuze meer, maar een gegeven. ‘Het past helemaal in deze tijd en bij de manier waarop kinderen van nu leren. En laten we eerlijk zijn: interactieve software, games en apps zijn natuurlijk ook een stuk uitdagender dan een werkboekje.’