'Onderwijs kan het verschil maken in turbulente wereld'

Een wereld die doorlopend in beweging is. Waar oneliners en opinies ogenschijnlijk even veel of soms nog meer gewicht in de schaal leggen dan de feiten. In die wereld is kennis in vorm van feiten en de overdracht van die kennis belangrijker dan ooit tevoren.

Daarin ligt dan ook de belangrijkste opdracht voor Fontys voor de komende jaren, zo betoogde vandaag CvB-voorzitter Nienke Meijer tijdens de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst van Fontys.

Het thema van het onderzoek waarmee Dave van Breukelen even later de Fontys Onderzoeksprijs 2017 zou winnen, paste uitstekend bij de presentatie van Nienke Meijer. Van Breukelen doet onderzoek naar leren in een steeds complexere samenleving. Meijer beschreef hoe in 2016 de wereld inderdaad veel complexer is geworden. "Het was het jaar van de grote bewegingen. Heel onverwachte en destructieve bewegingen", aldus Meijer. "Rond vluchtelingen, in de politiek in Europa en vooral ook in de VS, maar ook grote bewegingen op sociaal en economisch vlak. En het is een illusie om te denken dat 2017 veel rustiger zal worden."

Fontys Focus 2020

Fontys Focus 2020, het beleidsplan dat vorig jaar werd gepresenteerd, ging volgens Meijer al precies hierover. "Ook toen hebben we gesteld dat de samenleving voortdurend in beweging is. En dat wij onszelf en onze studenten moeten voorbereiden hoe je met die constante verandering moet omgaan. Dat vergt van ons een adaptieve, proactieve en veerkrachtige houding. Maar ook dat we de kennis in huis hebben om die veranderingen te kunnen duiden." 

Michelle Obama en voormalig senator Moynihan

Meijer haalde twee voorbeelden aan tijdens de kerstdagen die haar inspireerden. Allereerst de laatste speech die Michelle Obama gaf. Zij hield voor een zaal vol onderwijsdecanen een krachtig pleidooi voor goed en voor iedereen bereikbaar onderwijs. Onderwijs geeft volgens de vertrekkende first lady iedereen de kracht voor zichzelf op te komen en een plaats in de samenleving te vinden, onafhankelijk te (blijven) denken en met hoop, vertrouwen en idealen de toekomst tegemoet te blijven zien.

De tweede inspiratiebron was een opiniestuk van Jose van Dijck. De voorzitter van de KNAW citeerde hierbij voormalig senator Moynihan die stelde dat iedereen recht heeft op zijn eigen mening maar niet op zijn eigen feiten. Van Dijck wil dat burgers die met elkaar in dialoog gaan op basis van rationaliteit en kennis van zaken. Wetenschap en onderwijs zijn volgens haar nu belangrijker dan ooit, omdat daar feiten worden gevonden en gewogen. Omdat kennis niet zomaar een mening is, al worden in het huidige digitale tijdperk zowel feiten als meningen als ‘data’ gezien.

Taak voor het onderwijs

Meijer vindt net als Michelle Obama dat onderwijs een zeer belangrijk en groot goed is en staat volledig achter de oproep van Van Dijck om kennis niet als een mening neer te zetten en de dialoog op basis van feiten te blijven voeren. "Daarin ligt de taak van het hbo-onderwijs. Om studenten een onderzoekende houding te laten ontwikkelen op basis van feiten en van dialoog en via transparante argumentatie."

"Bij Fontys kunnen we met onze bijna 50.000 studenten en medewerkers het verschil maken. Dit is onze maatschappelijke opdracht in de roerige tijden. Dit is waar onze medewerkers het voorbeeld kunnen geven. De samenleving heeft studenten nodig die onafhankelijk hebben leren denken, maar vooral ook oog hebben voor onze gezamenlijke leefomgeving. Studenten die hebben geleerd feiten van fictie te onderscheiden, die getraind zijn in een discussie waar logica en rationaliteit leidend zijn en die niettemin het recht op eigen meningen en emoties respecteren."

Auteur: Jan Ligthart, verschenen op Fontys.nl