'SUMP-proof' mobiliteitsplan in gemeente Bernheze

De gemeente Bernheze moest voor de periode 2016-2022 een nieuw mobiliteitsplan opstellen en had de ambitie om hierbij duurzaamheid centraal te stellen. Gemeente Bernheze is nu de eerste Nederlandse gemeente die 'SUMP-proof' is.

Eerder werd al bekend dat Bernheze de eerste Nederlandse gemeente was die 'SUMP-proof' was. Met het duurzame doel in het achterhoofd startte de gemeente vorig jaar een project waarbij het mobiliteitsplan werd gebaseerd op de SUMP-methodiek (Sustainable Urban Mobility Plan) van de Europese Unie. Inmiddels is het mobiliteitsplan in Bernheze vastgesteld en heeft het als eerste in Nederland het certificaat ‘SUMP-proof’ gekregen.

Met de SUMP-methodiek wil de Europese Commissie Europese steden en regionale en lokale autoriteiten bewegen om beleid voor duurzame mobiliteit te ontwikkelen en te implementeren. De methodiek is gebaseerd op zes thema’s: 1) Langetermijnvisie en duidelijk implementatieplan; 2) Participatie; 3) Multimodaal: balans tussen verschillende vervoerwijzen; 4) Integratie: horizontale en verticale samenwerking; 5) Probleem-, scenario- en kosten-batenanalyse; en 6) Monitoring, bijsturing en verantwoording.

Hoge kwaliteit SUMP

In Nederland is DTV Consultants een van de nationale contactpunten voor SUMP’s. Het onderzoeks- en adviesbureau helpt onder meer bij het opstellen van een duurzaam mobiliteitsplan en heeft ook een SUMP-certificering ontwikkeld. Met deze certificering kan worden vastgesteld in hoeverre een mobiliteitsplan voldoet aan de SUMP-richtlijnen: een plan kan maximaal drie sterren krijgen om aan te geven hoe ‘SUMP-proof’ het is. Bij nul sterren is een plan ‘Geen SUMP’, bij één ster krijgt een plan de classificatie ‘Basis SUMP’, bij twee sterren wordt het gecertificeerd als ‘Hoge kwaliteit SUMP’ en bij drie sterren krijgt het de classificatie ‘Excellente SUMP’.

De gemeente Bernheze wilde van een traditioneel naar een duurzaam mobiliteitsplan en deze ambitie bleek goed aan te sluiten bij het stappenplan van de SUMP-methodiek. DTV Consultants heeft de aanpak in Bernheze nadien geëvalueerd. Het plan van de gemeente heeft twee sterren gekregen – een ‘Hoge kwaliteit SUMP’ dus – en is daarmee ook ‘SUMP-proof’ gebleken. Uit deze aanpak komen vijf tips naar voren voor het opstellen van een duurzaam mobiliteitsplan:

Tip 1: betrek en stimuleer bewoners, bedrijven en belanghebbenden

In een vroeg stadium zijn in de gemeente Bernheze alle dorpskernen bezocht door de betreffende verkeerskundige van de gemeente, de wethouder en een extern ingehuurde adviseur (zie ook ‘Tip 4’) en zijn er inloopavonden georganiseerd. Belangenorganisaties konden meekijken in een klankbordgroep en vanaf het begin is gecommuniceerd dat de gemeente veel verwacht van bewoners, bedrijven en belangenorganisaties. Bij voorkeur bedenken zij bijvoorbeeld zelf wat ze kunnen doen bij een verkeersprobleem, waarbij de gemeente vervolgens een ondersteunende en faciliterende rol heeft. Deze boodschap is een aantal keren herhaald, en al snel bleek dat dit ‘anders denken’ aanstekelijk werkte: bezoekers van de avonden zagen nieuwe kansen en kwamen bijvoorbeeld met een oplossing voor vervangend openbaar vervoer in kleine dorpskernen.

Tip 2: betrek bestuurders en collega’s in een vroeg stadium

Naast deze ‘buitenwereld’ is de eigen organisatie binnen de gemeente van groot belang. Aan de leden van de gemeenteraad in Bernheze is aan het begin van het proces gevraagd wat zij belangrijk vinden en de uitkomsten hiervan vormden de leidraad voor de verdere ontwikkeling van het SUMP. Enkele speerpunten waren het stimuleren van fietsgebruik, het verbeteren van verkeersveiligheid en het faciliteren en promoten van ketenmobiliteit, vooral in relatie tot openbaar vervoer. Door daarnaast ook collega’s uit andere vakgebieden bij het proces te betrekken kreeg het mobiliteitsplan een breed fundament.

Tip 3: durf het concept van een traditioneel verkeersplan opzij te zetten

Voor alle belangstellenden is een boekje gemaakt met daarin een eenvoudige uitleg van de verkeerskundige netwerken in Bernheze. Een traditioneel verkeersplan is namelijk doorgaans technisch en moeilijk te doorgronden voor niet-verkeerskundigen. Uiteraard zijn verkeerskundige keuzes ook in het duurzaam mobiliteitsplan van Bernheze noodzakelijk geweest - deze zijn in een bijlage van het boekje opgenomen – maar door het boekje konden alle belangstellenden meedenken en met oplossingen en initiatieven komen voor bepaalde verkeersproblemen.

Tip 4: formeer een compact kernteam van gemeente en adviseur

De gemeente Bernheze heeft zelf de leiding genomen bij het opstellen van het duurzaam mobiliteitsplan. Als duwtje in de rug is MaS Mobiliteitsadvies Sligter gevraagd verkeerskundige expertise te leveren. Binnen het project werd gewerkt met een klein kernteam, waarbij de aanvullende expertise een halve dag per week werd ingebracht. Zo bleven de lijnen kort en was het makkelijk om elkaar te informeren en ideeën uit te wisselen.

Tip 5: neem de tijd voor het opstellen van het plan

Geef bewoners en bedrijven, belangenorganisaties, bestuurders (en ook jezelf) de tijd om te wennen aan een nieuwe visie en aanpak. De gemeente Bernheze had hiervoor een jaar uitgetrokken. Daarmee was het voor iedereen mogelijk aan te sluiten en inzicht te krijgen in het belang van het opstellen van een duurzaam mobiliteitsbeleid.

Ga voor meer informatie naar: www.bernheze.org en www.sump.nl

Auteur: Verkeerinbeeld.nl