Winnaars Fontys onderzoeksprijs maken indruk in binnen- en buitenland

Komende week wordt de winnaar van de Fontys Onderzoeksprijs voor 2017 bekend. Afgelopen jaar wonnen Stijn Deckers en Yvonne van Zaalen als eersten deze nieuwe prijs, waarmee Fontys wil aangeven hoe waardevol naast onderwijs ook onderzoek wordt gevonden.

Met hun RAAK-PRO project ‘Praten kan ik niet….maar communiceren wil ik wel’ maakten Yvonne en Stijn in binnen- en buitenland indruk. Het tweetal van Fontys Paramedische Hogeschool gebruikte de prijs van 5000 euro voor een werkbezoek aan een viertal universiteiten in de Verenigde Staten.

Dat Yvonne (projectleider) en Stijn (hoofdonderzoeker) afgelopen najaar op Amerikaanse bodem stonden, was de bekroning op hun werk. Vier jaar lang waren ze bezig met hun project. Een RAAK-subsidie van een miljoen euro had al wel duidelijk gemaakt hoe waardevol hun onderzoek was. De onderzoeksprijs was eigenlijk de slagroom op de taart, een extra blijk van waardering vanuit Fontys. De grootste voldoening haalt het tweetal echter bij de doelgroep. 

Kinderen

In Nederland zijn er naar schatting zo'n 300.000 kinderen en jongeren met een verstandelijke of een meervoudige beperking en een groot deel van deze groep ervaart ernstige problemen met spraak, taal én dus met communicatie. Het onderzoek gaat over de "gewogen keuze" voor het inrichten van de beste ondersteuning van kinderen met ernstige communicatieproblemen. Vaak wordt alleen naar pure communicatie gekeken, wat meestal betekent dat er vooral aan spraak wordt ‘gewerkt’.

Dat het veel en veel verder gaat, bleek uit de socio-neurocognitieve processen die Stijn en Yvonne identificeerden en waarover zij informatie verzamelden. Yvonne: "Alleen dat ene testje op dat ene moment is dus niet voldoende om te bepalen wat een kind kan en hoe de communicatie nog verbeterd kan worden." Stijn vult aan: "Je hebt dan ook elkaar nodig hierin. Dus niet alleen een logopedist, maar ook de fysiotherapeut, de ergotherapeut, de (ortho)pedagoog en natuurlijk zijn ook de ouders hierbij nodig."

"Communicatie is echt dé basisbehoefte van elk mens. Dus als daar iets mis mee is... De problemen voor ouders met kinderen met een meervoudig beperking zijn heel groot. Je kunt voor hen vaak heel veel betekenen. Juist de open blik van studenten kan ervoor zorgen dat je ver komt. De maatschappelijke impact van dit project is daarmee dus erg groot."

Samenwerking

Op tal van onderdelen is de afgelopen jaren door enkele honderden Fontys-studenten onderzoek gedaan op deelgebieden, van logopedie en (neuro)psychologie tot (ortho)pedagogiek. Ook andere Fontys-instituten, zorgverzekeraars en bedrijven die normaal gesproken elkaars grootste concurrenten zijn, werkten mee. "Het was heel belangrijk om al die mensen bij elkaar te krijgen. Er was al wel een aantal centra dat hiermee bezig was maar er werd niet of nauwelijks informatie uitgewisseld. Ik wilde dat Fontys hierin een brugfunctie kreeg", zegt Yvonne. "Ons enige belang was de doelgroep, wij waren dus voor niemand concurrerend. Wij wilden gewoon dat iedereen partners van elkaar zouden zijn. Dat werden ze en dat zijn ze nog steeds, dus dat is heel waardevol."

Hoe belangrijk die samenwerking is, werd tijdens de trip naar de VS eens te meer duidelijk. Acht dagen verbleven de twee Fontys-onderzoekers in New York, waar zij drie universiteiten bezochten: het - overwegend Joodse - Touro College in Brooklyn, de Seton Hall University in New Jersey en de 'upper class' privé-universiteit Adelphi University in Long Island. Daarna werd ook nog de University of Virginia aangedaan. Daar werden lessen gegeven en werd een samenwerkingsovereenkomst over docent- en studentuitwisseling gesloten. Komend voorjaar komen daardoor net als afgelopen jaar tien tot vijftien Amerikaanse studenten lessen volgen en onderzoek doen bij Fontys Paramedische Hogeschool.

Iedereen in een kamertje

Wat Stijn en Yvonne vooral hebben geleerd is hoe goed 'we' het hier wel niet doen vergeleken met de Amerikaanse collega’s op de bezochte universiteiten. "Allereerst: wij werken hier toch wel in heel erg mooie gebouwen vergeleken met de universiteiten die we daar bezochten. En hoe groot hun naam of reputatie ook is, iedereen werkt daar in zijn of haar eigen kamertje. Ze hebben niet eens overlegruimtes", vertelt Yvonne.

Die 'hokjesgeest' is niet alleen letterlijk terug te vinden op de uni's aan de overkant van de oceaan. "Wij zijn eraan gewend dat we heel veel overleggen, dat we heel veel kennis delen. Daar werkt het zo niet. De ervaring met kennisdeling is daar vele malen kleiner dan bij ons", stelt Yvonne. "Wij doen dat hier beter. Maar het verschil zit hem vooral in wat en hoe we dingen goed doen. Wij stellen kritische vragen aan studenten. We dwingen ze keuzes te maken. Maar we complimenteren hen ook als ze dat doen.Wij zijn constant in overleg over hoe we het nog beter kunnen doen voor de studenten. Dat gebeurt daar allemaal niet of nauwelijks."

Niveau

Stijn: "We zijn inderdaad vooral teruggekomen met het gevoel: wat zijn we in Nederland goed bezig. We zitten hier echt op een veel hoger niveau dan het vergelijkbare onderwijs dat we daar bezochten. Het enige dat we echt kunnen verbeteren is trotser zijn op wat we presteren en dat ook veel meer en beter uitdragen."

Voor Stijn geldt overigens dat zijn vruchtbaarste bezoek aan het einde van de US-trip zat: het bezoek dat hij alleen aan het bedrijf Semantic Compaction Systems bracht, een ontwikkelaar van software voor spraakcomputers in Pittsburg. "Mijn bezoek aan de VS duurde vijf dagen langer dan dat van Yvonne. Zij moest nu eenmaal eerder terug. Op het gebied van spraakcomputers zijn zij wel echt verder. Mooi om te zien hoe Semantic theorie en wetenschap integreert in de ontwikkeling van een zeer effectief systeem. Praktijkgericht onderzoek wat direct die praktijk beïnvloedt, zoals het zou moeten."

Of zij ook nog iets anders hebben gezien dat de Amerikanen beter doen dan wij hier? Yvonne: "Wat ik van de collega's daar heb geleerd is dat wij - Fontys, maar eigenlijk het Nederlandse hbo in zijn geheel - ons nog veel te weinig profileren. Als je ziet hoe de universiteiten daar dat doen, met stapels folders, brochures, boekjes en ander promotiemateriaal, dan liggen wij daar nog ver op achter."