Regie delen in de bouw blijft een lastig verhaal

De regie delen met de consument. Hoever kun je daarin gaan? Daarop kwamen tijdens de thematafel Bouwen van RegioinBedrijf Connect bij het Efteling Golfpark verschillende antwoorden.

Een kleine groep – projectontwikkelaars en aannemers – bepaalt wat er wordt gebouwd. Meestal zijn dat ‘broodjes’, rijtjes huizen. De consument kan die al of niet afnemen. Dat verhaal gaat steeds meer op de helling. Afnemers willen dat hun wensen steeds meer tijdens het bouwproces worden ingewilligd, ze willen een stem in die regie. Vraaggestuurd ontwikkelen dus.

Luister goed naar de woonwens van de eindgebruiker, zegt Jakob Baalman van RA Infra. “Dan heeft vraaggestuurd ontwikkelen de meeste kans van slagen. Goed luisteren betekent uiteindelijk dat je er wat mee gaat doen, dus dat je zoveel mogelijk tegemoet komt aan die woonwens als het eindproduct wordt gerealiseerd.” Een marktpartij erbij betrekken is ook mogelijk. Baalman: “Maar die moet niet uitsluitend uit zijn op winstbejag.” Blijft over: de financiering. Sceptisch: “Ik vraag me af of banken in de rij staan. Ze tonen namelijk al jaren risicomijdend gedrag.”

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap

Om vraaggestuurd ontwikkelen te laten slagen heb je volgens Paul Verhoeven van Vastgoedregisseur een groep toekomstige bewoners nodig, zoals dat bij het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap gebeurt. “Dan sta je namelijk sterker in je schoenen bij het vinden van een geschikte locatie. Andersom werkt het ook: als je een locatie kunt bieden, verzamel na verloop van tijd een groep belangstellenden die samen aan de slag wil.”

Om de consument, die in de regel weinig affiniteit heeft met bouwen, het vertrouwen te geven dat alles volgens plan zal verlopen is een onafhankelijk begeleidingsbureau gewenst. Blijft er nog één hobbel over: “Helaas merken wij in de praktijk dat de financieringsvoorwaarden van banken nauwelijks zijn toegespitst op vraaggestuurde bouwprojecten.”

In baggerwerk is consument niet leidend

Dennis Hut van MH Poly Consultants & Engineers B.V. verruimde de stelling naar het baggerwerk. “Daarbij is de consument niet leidend. Als creatief ingenieursbureau tonen we juist onze meerwaarde  door met een alternatief ontwerp of andere invulling van de eisen te komen. De achterliggende gedachte is dat hiermee beter wordt gescoord op de criteria van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving. En als je dan ook nog een ontwerp maakt waarmee kosten worden bespaard, wordt de inschrijvende partij dubbel zo kansrijk.”

Volgens Rob van den Boer (Orion Speciale Technieken) gaan innovaties altijd uit van het uitgangspunt wat het probleem is. “Hoe lossen we dat op, daar draait het om. Zelf hebben we daar veel ervaring mee, onder meer met de problematiek rondom het  afdichten van de naden van kelders of ondergrondse bouwdelen. Met een door ons ontwikkeld gespoten rubbersysteem hebben we dat probleem getackeld.”

Building Information Modeling

Samenwerken. Bij een bouwproject is dat essentieel om tot het beste resultaat te komen. Maar nog te veel gebeurt het dat kolommen – aannemers, installatietechniek, stukadoors, schilders – los van elkaar hun opdracht uitvoeren. Doordat het aan communicatie ontbreekt, liggen fouten op de loer. Met Building Information Modeling (BIM) kan dat worden ondervangen, zegt Sanne van de Berg van Leenders Architecten.

“BIM is een geïntegreerd proces waarin alle projectpartners samenwerken binnen een digitale omgeving. BIM helpt met het voorspellen van de prestaties van het gebouw, met het visualiseren van de gevolgen van veranderingen in het ontwerp. Door die tools en door die open source worden kostbare fouten tijdens de uitvoering geminimaliseerd.” BIM maakt volgens Van de Berg bouwen niet alleen virtueel, maar ook overzichtelijk, efficiënter en goedkoper. Er is echter één probleem. “Veel bouwbedrijven beginnen er nog niet aan. Ze zijn nog te traditioneel ingesteld.”

IJs van Columbus

Een andere innovatie is het IJs van Columbus, een project waarbij Jerry de Blok van RWS Goes en Walter Koens van projectmanagementbureau Marsaki samen optrekken. “Het is een systeem waarbij de woning en het tapwater worden verwarmd zonder daarbij gebruik te maken van fossiele brandstoffen. De energie die vrijkomt tijdens de verandering van water in ijs en zonneluchtcollectoren op het dak spelen hierbij een grote rol”, zeggen Koens en De Blok. “Dit systeem wordt toegepast in 21 nieuwbouwwoningen in Goes-West. Die krijgen allemaal een ondergrondse ijsbuffer in de tuin.”

Kruisbestuivingen met bureaus à la Marsaki zullen in de toekomst veel meer voorkomen, meent Charles Engels van Thermal2. “De hoofdaannemers hebben zich buitenspel gezet door tijdens de crisis de knowhow die bij onderaannemers zat de deur uit te doen.”

Auteur: Kees Klijn

Video bij artikel