'Cranendonck krijgt synergetische hotspot voor metalen en energie'

Het is nog toekomstmuziek, maar de ambitieuze plannen voor een innovatief industriepark in Cranendonck zijn meer dan waarschijnlijk. Daarvan is TU/e-hoogleraar Philip de Goey, een van de ‘architecten’ van het concept voor het zogeheten Metalot overtuigd.

Philip de Goey boog zich samen met Jan Vlassak, oud-collega en initiatiefnemer vanuit maatschappelijk perspectief (beide heren wonen in Cranendonck) over de twintig jaar oude plannen voor uitbreiding van het Nyrstar terrein. “Om zo’n industriepark onderscheidend, internationaal interessant en acceptabel voor de omgeving te maken, was een vooruitstrevende visie nodig, een stip op de horizon”, legt De Goey uit. Zo ontstond het streven om van Metalot een volledig duurzame, synergetische hotspot voor metalen en energie te maken. Een schoolvoorbeeld van open innovatie en gebiedsontwikkeling.

Inventief karakter

Meest opmerkelijke aspect van de plannen voor Metalot is de paradox met betrekking tot duurzaamheid en de zware industrie die zink- en metaalverwerking doorgaans met zich meebrengt. “Mede daarom was er al zo lang discussie over het plan om rond de zinkfabriek een clustering van relevante bedrijven te vestigen. Omwonenden waren bang dat het te veel chemische, vervuilende activiteiten met zich mee zou brengen. Dus besloten Jan en ik om erover na te denken hoe de uitbreiding aantrekkelijker kon. Niet het zoveelste industrieterrein van maken, maar een inventief karakter geven. Zodat het niet alleen een maatschappelijk draagvlak krijgt, maar ook in economisch opzicht een meerwaarde heeft.” Een uitgangspunt was het feit dat Nyrstar, als grootste en weliswaar ook een van de schoonste zinkfabrieken ter wereld, toch nog evenveel energie verbruikt als de stad Eindhoven. “Oftewel; 1% van het totale verbruik in Nederland. We weten tegenwoordig heel goed dat opwekking zuiniger en schoner moeten, dus zo rees het idee om de mogelijkheden voor een volledig circulair en duurzaam industriepark te onderzoeken. Met alleen maar partijen die daarin van betekenis zijn.”

Meta Mobiles

Innovatie zou de leidraad moeten zijn in het selectieproces van die partijen. De Goey benadrukt dat het totaalplaatje ‘nog maar een droom is’, maar noemt vast beoogde voorbeelden: “Het productieproces van zink levert veel warmte op, die nu verloren gaat. Wellicht is daar een slimme toepassing voor mogelijk. Dat geldt ook voor de grondstoffen die meekomen met de ertsen waaruit zink gewonnen wordt. Die andere grondstoffen worden eruit gehaald en doorverkocht, maar waarom doen we daar zelf niets mee? Germanium en indium zijn bijvoorbeeld zeldzame materialen en misschien heel interessant voor bedrijven in de Brainport regio. Ook zie ik meta mobiles voor me; speciale auto’s op het terrein die rijden op waterstof en later misschien op zinkstof. ”

Metalot 3C innovatiecentrum

Om uit te zoeken of die droom van De Goey en Vlassak ook realiteit kan worden, is een innovatiecentrum opgericht; Metalot 3C. ‘Een research & development center gericht op de revolutionaire ontwikkelingen in duurzame energie en circulair gebruik van metalen’, zo luidt de officiële omschrijving. Metalot 3C moet op korte termijn door zo’n tien man (vanuit onderzoeksinstituten, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven) bemenst worden en in kaart brengen wat mogelijk is en welke partijen daarop aansluiten. De Goey noemt het ‘de kiem’ die uit moet groeien tot een lange-termijn plan voor het industriepark. Overigens spreekt hij bewust over een park in plaats van een terrein, want een grauwe verzameling van fabriekspanden is zeker niet wat hij voor ogen heeft. Veel ruimte voor groen dus (400 hectare land- en heikikkergebied en Heilig Hartpark onder de noemer ‘Metalot Nature’). Één concrete doelstelling past prima in dat plaatje: op Metalot moet het grootste zonnepanelenpark van de Benelux komen. Daarover wordt komende zomer een knoop doorgehakt.