Europese beurzen voor twee Radboud-wetenschappers

Twee Radboud-onderzoekers ontvangen een Starting Grant van 1,5 miljoen euro van de European Research Council (ERC). Daarmee kunnen ze hun eigen onderzoeksgroep opstarten of uitbreiden en onafhankelijk, baanbrekend onderzoek doen.

De chemie achter epigenetica

In alle cellen van ons lichaam zit hetzelfde DNA. Toch hebben we huid-, spier- en hartcellen, en nog honderden andere types. Dat is het werk van het epigenoom, de chemische code die om het DNA-molecuul heen zit en bepaalt hoe ons genoom wordt afgelezen en dus welke stoffen er in een cel worden gemaakt. ‘Om te begrijpen hoe het leven moleculair gezien werkt, moeten we de onderliggende chemische processen in de biologie begrijpen’, aldus chemicus Jasmin Mecinovic. ‘Ik wil daarom het meest fundamentele inzicht in de scheikunde achter de epigenetica bieden. Ik wil te weten komen welke processen de herkenning en interactie tussen moleculen beïnvloeden, wat uiteindelijk leidt tot het in- en uitschakelen van bepaalde genen.’

Jasmin Mecinovic voltooide zijn PhD aan de University of Oxford en werkte als postdoc aan Harvard University. Momenteel werkt hij als assistant professor bij de Synthetic organic chemistry groep van de Radboud Universiteit. In 2015 ontving hij een NCI-TA grant van NWO.

Ernstig ziek door kapotte celantenne

Naar schatting één op de duizend mensen heeft een ciliopathie. Ciliopathieën zijn genetische aandoeningen die pas sinds een jaar of tien als zodanig bekend zijn. Patiënten hebben zeer uiteenlopende, ernstige problemen aan bijvoorbeeld nieren, skelet, longen, oren, centraal zenuwstelsel, of ogen (netvlies), vaak in combinatie. De oorzaak zijn niet goed functionerende cilia. Dit zijn uitsteeksels die voorkomen op bijna alle cellen en als fijngevoelige microscopische antennes allerlei informatie opvangen en doorgeven aan de cel. In eerder onderzoek identificeerde Schmidts vele genen die betrokken zijn bij het ontstaan van ciliopathieën. ‘Met de ERC grant wil ik een volgende stap zetten en kijken welke behandelingen deze patiënten kunnen helpen.’ Schmidts doet dat door onderzoek aan groene algen en diermodellen. ‘Alle dieren en sommige planten hebben dezelfde soort cilia in hun cellen. Algen gebruiken de cilia bijvoorbeeld om te zwemmen. Ik gebruik algen met een genetisch defect dat ook bij mensen voorkomt en waardoor de algen niet meer kunnen zwemmen. Vervolgens ga ik met een medicatiedatabase bekijken of er medicatie is die ervoor zorgt dat de algen weer kunnen bewegen. Er is een grote kans dat mensen profijt kunnen hebben van hetzelfde middel.’

Miriam Schmidts is arts-onderzoeker en voltooide haar doctorale thesis over erfelijke nierziekten in 2005 en werkte als postdoctoral clinical research fellow bij het Institute of Child Health van University College London (UCL) tot 2015. Momenteel werkt ze als assistent professor bij de afdeling Humane Genetica in het Radboudumc, via en Radboud Excellence Initiative Fellowship en een Radboudumc Hypatia Tenure Track grant.