Gemeenten niet blij met nieuwe regels WMO

Gemeenten keren zich massaal tegen de uitwerking die het ministerie van VWS geeft aan de decentralisatie van zorgtaken. Met name het bijna geheel onderbrengen van persoonlijke verzorging bij verzekeraars valt verkeerd.

Op de buitengewone algemene ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) op 29 november jongstleden ageerden de gemeente vrijwel unaniem tegen de uitwerking van de regeringsplannen, zoals door staatssecretaris Van Rijn (VWS) bekend gemaakt in zijn kamerbrief van 6 november.

In deze kamerbrief geeft Van Rijn een nadere uitwerking van de hervorming langdurige zorg. Enkele belangrijke onderwerpen daarin zijn de positionering van extramurale persoonlijke verzorging en de positionering van de langdurige GGZ. De gemeenten tonen zich fel tegenstander van de plannen van VWS en noemen de rijksoverheid “een onbetrouwbare partner”.

Nieuwe koers

In het Regeerakkoord stond dat gemeenten geheel verantwoordelijk zouden worden voor de activiteiten op het gebied van ondersteuning, begeleiding en verzorging. In de brief van 6 november maakt het kabinet echter duidelijk dat de verzorging qua verantwoordelijkheid wel naar gemeenten gaat, maar feitelijk voor 95% bij de zorgverzekeraars wordt ondergebracht. Het betreft veelal de persoonlijke verzorging aan cliënten met lichamelijke problematiek. Alleen de verzorging voor mensen met cognitieve problemen (5%) gaat naar de Wmo en dus naar de gemeenten. De VNG noemt dit een drastische koerswijziging.

Daarnaast bekritiseert de VNG het plan om de middelen voor inkomensondersteuning voor chronisch zieken en gehandicapten te laten voortbestaan in centrale inkomensregelingen en dus niet bij gemeenten neer te leggen. Ook ziet de VNG een aantal andere budgetten verder gekort worden.

In totaal zou € 6,2 miljard aan VWS-budget naar de gemeenten worden overgeheveld. Volgens de plannen van 6 november zal dit bedrag met € 2,5 miljard afnemen.

Kritiek

De gemeenten maken zich de meeste zorgen over de koerswijziging inzake de persoonlijke verzorging. Ze stellen dat het voor de cliënt minder overzichtelijk wordt bij wie ze terecht moeten. Het Regeerakkoord zou leiden tot ‘ontkokerde zorg’ en dat perspectief is volgens hen nu van de baan. Daarnaast vragen de gemeenten zich af, hoe lang persoonlijke verzorging onder de Zvw (Zorgverzekeringswet) ook voor de zwakste burgers financieel bereikbaar zal blijven.

De gemeenten zijn bovendien onaangenaam verrast doordat deze koerswijziging slechts 14 maanden voor de beoogde startdatum (1-1-2015) plaatsvindt. Dit zet een streep door een deel van alle voorbereidingen die zowel gemeenten als zorgverzekeraars al hebben getroffen. Het grootste probleem zit hem echter in de onmogelijkheid, volgens de VNG, om nog schaalvoordelen te behalen. De transitie van AWBZ naar onder andere de Wmo zal gepaard gaan met een grote bezuinigingsopgave. De gemeente zagen deze niet als onhaalbaar, dankzij het gegeven dat ze in de volle breedte verantwoordelijk zouden worden voor ondersteuning, begeleiding en verzorging. Door de persoonlijke verzorging en de inkomensondersteuning grotendeels uit het gemeentelijke pakket te halen en te snijden in de cliëntondersteuning, zijn minder efficiencyvoordelen te behalen en zadelt  het kabinet de gemeenten feitelijk met een onmogelijke opgave op.

Oplossingen

De gemeenten geven aan dat het beter is, ofwel niets ofwel 100% van de persoonlijke verzorging onder te brengen bij verzekeraars. Gezien de nieuwe koers van VWS zal dat dan 100% zijn. Tevens willen de gemeenten dat verzekeraars verplicht worden, per regio één verzekeraar als gemandateerd aanspreekpunt te benoemen. Bovendien willen zij dat de wijkverpleegkundige de schakelfunctie krijgt in de sociale wijkteams, als ‘poortwachter’ voor de nieuwe Zvw-functie wijkverpleging (thuisverpleging en persoonlijke verzorging). Ten slotte willen de gemeenten dat het verkleinen van de te decentraliseren VWS-budgetten deels wordt teruggedraaid.