Jongeren sterk door de economische crisis geraakt

De economische crisis heeft grote gevolgen voor de arbeidsmarkt. In tijden van crises zijn vooral jongeren extra kwetsbaar. De werkloosheid onder jongeren in Overijssel is in januari 2010 met 38,2% toegenomen ten opzichte van januari 2009.

Dit is meer dan de groei van het totaal aantal niet-werkende werkzoekenden in Overijssel, dat in dezelfde periode met 19,7% toenam. De huidige economische ontwikkeling vergroot het belang van het terugdringen van schooluitval. Een goed opgeleide beroepsbevolking draagt bij aan economisch herstel. De provincie Overijssel investeert de komende jaren fors in de begeleiding van risicojongeren naar werk, wonen en sociale participatie. Met het "1000-jongerenplan" krijgen deze jongeren de kans om te werken in een normale, betaalde baan.

De economie zal zich, ondanks de economische crisis, in 2010 enigszins herstellen. Omdat de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt met vertraging de economische ontwikkelingen volgen, moet ook voor 2010 gerekend worden met krimp van de werkgelegenheid. De beroepsbevolking daalt in 2010 eveneens. Per saldo neemt het aantal niet-werkende werkzoekenden verder toe. De arbeidsmarkt blijft daarmee in 2010 ruim: er is sprake van relatief veel aanbod ten opzichte van het aantal beschikbare vacatures. Werkgevers hebben bij de invulling van hun vacatures meer keuzemogelijkheden dan voorheen wat het aanbod betreft.

In tijden van crisis zijn jongeren extra kwetsbaar. Jongeren komen nieuw op de arbeidsmarkt waar weinig vacatures beschikbaar zijn, terwijl ze minder werkervaring hebben dan hun concurrenten. Hierdoor is het lastig een baan te bemachtigen. Hebben ze wel werk dan is dit dikwijls een tijdelijk contract, zodat ze, wanneer er minder werk is, ze vaak als eersten worden ontslagen. Dit geldt specifiek voor jonge, laagopgeleide werkzoekenden. Voor hen zal het steeds moeilijker worden om werk te vinden vanwege verdringing op de arbeidsmarkt door middelbaar en hoger opgeleiden.

De werkloosheid onder jongeren van 15 tot 27 jaar in Overijssel is in januari 2010 is met 38,2% toegenomen ten opzichte van januari 2009. Dit is meer dan de groei van het totaal aantal niet-werkende werkzoekenden, dat in dezelfde periode met 19,7% toenam. De grootste groei van de jeugdwerkloosheid tussen januari 2009 en januari 2010 vond plaats in de gemeenten Staphorst (71%), Rijssen-Holten (68%) en Zwartewaterland (60%). De gemeente Losser (5%) kende de laagste groei van de jeugdwerkloosheid in deze periode.

Eind januari 2010 bedraagt het aantal niet-werkende werkzoekende jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar in Overijssel 5.332. In totaal telt de provincie Overijssel 38.912 niet-werkende werkzoekenden. 13,7% van de Overijsselse werklozen zijn dus jongeren. Het hoogste aandeel van de jongeren onder de niet-werkende werkzoekenden is in de gemeenten Staphorst (21%), Twenterand (19%) en Zwartewaterland (18%). In de gemeenten Oldenzaal, Borne, Dinkelland en Olst-Wijhe is het aandeel van de jeugdwerkloosheid het laagst en bedraagt minder dan 10% van de totale werkloosheid. De meeste werkloze jongeren staan ingeschreven in de gemeenten Enschede (1.317), Zwolle (565), Almelo (512) en Dinkelland (517).

Belang van startkwalificatie voor het vinden van een baan
De huidige economische ontwikkeling vergroot het belang van het terugdringen van schooluitval. Van belang blijft daarom ook dat de positieve trend in het aandeel van de voortijdige schoolverlaters voortgezet wordt. Het aantal leerlingen dat in het schooljaar 2008/2009 voortijdig is gestopt met school is in Nederland weer gedaald. In Nederland verliet 3,2% van de leerlingen van 12 tot 23 jaar onderwijs zonder startkwalificatie. In de provincie Overijssel was het aandeel voortijdig schoolverlaters 2,6%. De kabinetdoelstelling voor het aantal voortijdig schoolverlaters voor schooljaar 2008/2009 was een afname van 20% ten opzichte van het peiljaar 2005/2006. De provincie Overijssel heeft een afname van 18% gerealiseerd.

beroepsbevolking draagt bij aan economisch herstel. Met een startkwalificatie (diploma van havo, vwo of minimaal mbo-diploma niveau 2) verdubbelen jongeren hun kans op werk. Jongeren zonder een startkwalificatie hebben vaker te maken met jeugdwerkloosheid dan jongeren met een startkwalificatie. De jongeren zonder startkwalificatie zijn dan ook het sterkst getroffen door de economische crisis. Dat blijkt uit de landelijke cijfers. Voortijdige schoolverlaters, zoals de groep jongeren zonder startkwalificatie ook wel wordt genoemd, hebben meestal geen opleiding gevolgd die goed aansluit bij beschikbare banen op de arbeidsmarkt. Tijdens het afgelopen jaar is het aandeel werkloze jongeren van 15 tot 23 jaar zonder een startkwalificatie sterk opgelopen.

Overijssels 1000-jongerenplan
De provincie Overijssel investeert de komende jaren fors in de begeleiding van risicojongeren naar werk, wonen en sociale participatie. Met het "1000-jongerenplan" krijgen deze jongeren de kans om te werken in een normale, betaalde baan. Door een tekort aan opleiding in combinatie met andere problemen lukt het hen zelf niet om een baan te krijgen of te behouden. De provincie stelt geld beschikbaar voor de werkgevers (€ 10.000 per jongere) om deze jongeren aan een baan te helpen en ze ook naast het werk te begeleiden.

Bronnen:

UWV WERKbedrijf, Arbeidsmarktinformatie, 2010
Niet-werkende jongeren in crisistijd (3e kwartaalrapport 2009 Landelijke Jeugdmonitor), Centraal Bureau voor de Statistiek
Ministerie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, VSV-verkenner (de digitale VSV-atlas)