'Niet economische maar sociale ongelijkheid is dé opgave voor Brabant'

Er is de laatste tijd veel aandacht voor ongelijkheid in onze samenleving. De verschillen zouden toenemen, met alle negatieve gevolgen van dien. Maar hoe zit het nu eigenlijk met ongelijkheid in Brabant?

Op verzoek van BrabantKennis heeft Atlas voor gemeenten de feiten en cijfers in kaart gebracht en wat blijkt: de ongelijkheid in Brabant zit hem niet in inkomen, maar vooral in opleiding, (kans op) werk en welzijn.

Rijken worden rijker en armen worden armer?

Dat beeld klopt niet voor Brabant. Vergeleken met andere landen zijn de inkomens hier, net als in de rest van Nederland, behoorlijk evenwichtig verdeeld en stabiel door de tijd heen. Als het om vermogen gaat, is het verschil veel groter - maar nog niet zo groot dat er daardoor een tweedeling ontstaat.

Grote verschillen in werk en opleiding

De ongelijkheid in Brabant is volgens de onderzoekers vooral maatschappelijk en ruimtelijk. Een belangrijk punt is opleiding. Globalisering, automatisering en robotisering zorgen dat het aanbod van werk snel verandert. In Brabant is er vooral groei in banen waar of een hoog of juist een laag opleidingsniveau wordt gevraagd. Banen daartussenin verdwijnen. Ook is er steeds minder kans op een vaste baan vanuit een flexibel contract. Door dat soort ontwikkelingen worden de verschillen tussen mensen met een sterkere en een zwakkere arbeidsmarktpositie groter.

Grote verschillen tussen grote steden en rest van Brabant

Waar je woont is ook van invloed op je kans op werk. De kans op werk is in Brabant het grootst in en rondom Eindhoven, gevolgd door ’s-Hertogenbosch en het kleinst aan de oostelijke en westelijke randen van de provincie. Er is ook een verandering te zien: in 1995 was de kans op werk het grootst in West-Brabant, nu moet je in Brainport Eindhoven zijn voor een baan. In het algemeen is de kans op werk in de steden groter dan in de dorpen maar tegelijkertijd is de werkloosheid in de stad ook hoger, aangezien er van oudsher veel kansarmen wonen. Steden zijn dus ook de plekken waar de ongelijkheid het grootst is: kansarm en -rijk zijn allebei oververtegenwoordigd in de stad.

Opleiding de nieuwe zuil?

Hoogopgeleide jonge mensen trekken massaal naar de grote Brabantse steden, terwijl laagen middelbaar opgeleide Brabanders kiezen voor de middelgrote en landelijke gemeenten. Die verschillen zouden de komende jaren weleens groter kunnen worden. Economische groei concentreert zich steeds meer op plekken in Brabant waar veel hoogopgeleiden zijn. Daardoor wordt de kans op werk en de aantrekkingskracht van die steden en gemeenten in hun directe omgeving alsmaar groter.

Conclusie: groeiende ongelijkheid tussen groepen Brabanders

Het onderzoek laat een aantal verrassende uitkomsten zien. BrabantKennis trekt daaruit de conclusie dat de verschillen in inkomen weliswaar niet groot zijn in Brabant, maar dat de groeiende maatschappelijke ongelijkheid wel zorgen baart. Het uiteengroeien van Brabanders op dat gebied ondermijnt de economische vitaliteit van onze provincie. Mensen met een lagere opleiding worden bijvoorbeeld minder oud dan hoger opgeleide Brabanders. Bovendien worden ze ongezonder oud. Maar ook de groep middelbaar opgeleide Brabanders krijgt het steeds moeilijker nu de werkgelegenheid voor hen steeds verder afneemt. We zien dus dat de sociale verschillen steeds groter worden, waardoor de ontevredenheid groeit en het vertrouwen in elkaar en de politiek minder wordt. Ook in het stemgedrag zien we dat terug. Het is daarom niet de economische maar juist de sociale ongelijkheid tussen mensen en regio’s die dé grote opgave voor Brabant gaat vormen.