Werknemers ervaren minder zelfstandigheid

Het aandeel werknemers dat aangeeft het eigen werk zelf te kunnen regelen, is de afgelopen jaren gedaald. Vooral werknemers die nog maar kort in dienst zijn ervaren minder zelfstandigheid.

Deze daling heeft onder andere te maken met het toegenomen aandeel nieuwe werknemers met een flexibele arbeidsrelatie. Dit blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2013, uitgevoerd door TNO en het CBS.

Gestage afname

Tussen 2008 en 2013 daalde het aandeel werknemers met zelfstandigheid in het werk van 61 naar 56 procent. Hierbij gaat het om de vrijheid die werknemers ervaren om zelf te beslissen hoe en wanneer zij hun werkzaamheden uitvoeren. Waar bijvoorbeeld in 2008 nog 65 procent van de werknemers aangaf regelmatig zelf te kunnen beslissen over de uitvoering van het werk, was dat vorig jaar 60 procent. In dezelfde periode nam ook het aandeel werknemers dat zelf de volgorde en het tempo van de werkzaamheden kan bepalen af.

Vooral nieuwe werknemers minder zelfstandig

De daling in de zelfstandigheid was het sterkst bij werknemers die nog maar kort (maximaal drie jaar) in dienst zijn bij hun huidige werkgever. In 2013 was de zelfstandigheid in deze groep 45 procent, tegenover 56 procent in 2008. Deze afname heeft deels te maken met het toegenomen aandeel nieuwe werknemers met een flexibele arbeidsrelatie. Werknemers met een flexibele arbeidsrelatie kunnen hun werk doorgaans minder zelfstandig regelen dan werknemers met een vaste arbeidsrelatie. Andere oorzaken waardoor de zelfstandigheid afneemt, vergen nader onderzoek.

Afname in bijna alle bedrijfstakken

De afname van de zelfstandigheid in de uitvoering van het werk deed zich voor in bijna alle bedrijfstakken, behalve in de bouwnijverheid, de informatie en communicatie, en de financiële instellingen. In de bouw hing dit samen met het afgenomen aandeel werknemers met een uitvoerend beroep; in de financiële sector met een toegenomen aandeel hoogopgeleide werknemers.

Zelfstandige werknemers minder vaak burn-outklachten

Uit eerder onderzoek blijkt volgens TNO dat werknemers die zelf kunnen beslissen hoe en wanneer zij hun werkzaamheden uitvoeren minder vaak burn-outklachten hebben dan werknemers die dat niet kunnen. Daarnaast draagt zelfstandigheid bij aan de innovatiekracht van organisaties.