Is de zorg een krimpmarkt?
- 23 dec., 2013
- Farma & Zorg
Steeds vaker wordt de zorg een krimpmarkt genoemd. Het is maar hoe je het bekijkt. Dat je het goed moet bekijken, dat is wel zeker.
Een schijnbare tegenstelling in de media: aan de ene kant praten we al jaren over de grijze golf, de grijze druk, de vergrijzing en de dubbele vergrijzing. Klinkt als een groeimarkt! Onderbouwd met harde cijfers nog wel. Aan de andere kant horen we recentelijk geluiden, dat de zorg een krimpmarkt aan het worden is. Onlangs nog, op 10 december jongstleden, publiceerde ING Economisch Bureau zijn Jaarbericht Gezondheidszorg. Quote: “Door de focus op kostenbeheersing verandert de zorg van een groei- in een krimpmarkt.”
Hoe zit dat? En wat moet een zorginstelling daar nu van vinden?
Groei
Het is waar: Nederland vergrijst. De verwachting is dat het aandeel 65-plussers onder de Nederlandse bevolking tot bijna 2040 zal blijven stijgen; daarna blijft het nog lang stabiel. Dit betekent dat Nederland de komende decennia ‘verzilvert’. Niet alleen het aantal senioren neemt toe, ook hun levensverwachting stijgt. Hierdoor zal de behoefte aan persoonlijke zorg en ondersteuning (service- en gemaksdiensten) toenemen. Vooral het aantal tachtigplussers en hun aandeel op de totale bevolking zal de komende decennia volgens het CBS nog flink toenemen, van ruim 700.000 personen (4,2%) nu, naar ruim anderhalf miljoen (8,6%) in 2040. Dat is bij uitstek de doelgroep van de ouderenzorginstellingen vandaag de dag.
Als dat geen groeimarkt is!
Krimp
Het huidige zorgstelsel in Nederland is zo uit de klauwen gegroeid dat het, mede ook vanwege die vergrijzing, niet meer op te brengen is. In de volle breedte zijn en worden daarom maatregelen getroffen om het stelsel houdbaar te maken. Vooral de instellingen die intramurale zorg leveren, zien en voelen daarvan nu al de effecten: volumekrimp is daar gemeengoed aan het worden. Met name in verzorgingshuizen ontstaat steeds meer leegstand. ING verwacht dat op lange termijn de verzorgingshuiscapaciteit met zo’n 30% zal slinken. Zorgkantoren staan anno 2013 nauwelijks nog uitbreidingen toe; scheiden van wonen en zorg is al deels ingevoerd en wordt verder uitgerold; de huisvestingsvergoedingen zijn al deels productieafhankelijk gemaakt (dus leegstand doet steeds meer pijn); zorgbudgetten worden naar gemeenten en verzekeraars overgeheveld, waarbij en passant een flinke bezuiniging wordt doorgevoerd; ga zo maar door.
De overheid werkt aan substitutie van tweedelijns en intramurale zorg door eerstelijns-, extramurale- en zelfzorg. In gewoon Nederlands: de huisarts handelt het vaker af en mensen blijven met thuiszorg langer thuis wonen, ook als ze intensievere zorg nodig hebben. De rijksoverheid roemt de waarde van de sociale omgeving van de cliënten; mantelzorg wordt steeds belangrijker. Komt dat doordat we dat zo graag voor elkaar over hebben? Nee, dat komt doordat er voor sommigen straks geen andere keuze meer bestaat.
Als dat geen krimpmarkt is!
Nieuwe schoenen
We hebben dus groei en we hebben óók krimp. Die zorgbehoevende ouderen, die zijn er en het worden er voorlopig steeds meer. Vanuit de traditionele zorgoptiek zien we de markt toch afbrokkelen, maar dat is een aanbodperspectief. We moeten denken vanuit de vraag! Want die vraag die is er.
De markt speelt al in op de triggers die de stelselwijziging uitlokt. Het rijk gooit zijn oude schoenen weg en ziedaar, vanuit de markt worden allerlei nieuwe schoenen aangeboden. “Vraaggerichte en efficiënte zorgconcepten vormen de businessmodellen van de toekomst”, zegt ING dan.
De cliënt die wat te besteden heeft, kan zich daarbij keuzes veroorloven. Dat het in de samenleving op veel vlakken pijn zal doen om (tijdelijk) zonder schoenen te lopen, of op nieuwe schoenen wat dat aangaat, dat is ook helder.
Ongetwijfeld gaan er aan de aanbodzijde van zorgland enorme veranderingen plaatsvinden. Voor de traditionele zorgorganisaties nemen door de genoemde ontwikkelingen de financiële risico’s sterk toe. Sommige spelen hier al meer en beter op in dan andere. Alle zorgorganisaties, semi-publiek of privaat, zullen zich duidelijk moeten positioneren en blijven onderzoeken waar de markt om vraagt. Daarbij zullen ze hun dienstverlening heel efficiënt moeten organiseren.
Heroriëntatie
Zorgbestuurders, als u nog geen strategische heroriëntatie hebt ingezet voor uw zorginstelling, dan raden we u van harte aan daar snel mee te beginnen. Van Aarle De Laat kan u daarbij helpen met tools, tips en trucs, gebaseerd op onze kennis en ervaring. Zo buigen we samen met u de bedreigingen van krimp langzaam maar zeker om in de kansen van groei.
Meer informatie over AARLE DE LAAT, VAN :
Bekijk het complete bedrijfsprofiel
Volg RegioinBedrijf op LinkedIn en blijf op de hoogte van regionale ontwikkelingen!