Bedrijfsleven en wetenschap samen op stoom met innovaties tegen voedselverspilling

Een groot aantal levensmiddelenfabrikanten en supermarkten werkten de afgelopen jaren samen met onderzoekers van Wageningen UR Food & Biobased Research* en Top Institute Food & Nutrition (TIFN)** op het gebied van grondstofefficiëntie en reststromen.

Onlangs werden in De Verspillingsfabriek in Veghel resultaten van deze publiek-private samenwerkingen gepresenteerd. Daaruit blijkt dat bedrijven hun ketens nog efficiënter kunnen inrichten door beter samen te werken en duurzaamheid integraal mee te nemen in hun operationele beslissingen. Zo kan verspilling en afval nog verder worden teruggedrongen. Ook liggen er nog veel kansen om reststromen om te zetten in nieuwe producten en kunnen bedrijven consumenten stimuleren om minder te verspillen. Vanmiddag werd tevens de nieuwe community The Source Shakers*** gelanceerd.

Het terugdringen van voedselverspilling en het beter benutten van reststromen vormt een speerpunt binnen de Alliantie Verduurzaming Voedsel, waarin het bedrijfsleven is verenigd om de voedselketen te verduurzamen. Daarom startte de Alliantie in 2015 samen met Wageningen UR Food & Biobased Research het PPS-project CARVE*. De resultaten tot nu toe (zie onder) werden vanmiddag gepresenteerd. Ook werden twee nieuwe projecten binnen CARVE aangekondigd:

• Lamb Weston / Meijer onderzoekt dit jaar met Food & Biobased Research welke nieuwe toepassingen ontwikkeld kunnen worden voor bijproducten uit aardappelverwerking.
• Duynie Group onderzoekt samen met Food & Biobased Research of en hoe organische bijproducten uit de keten weer toegepast kunnen worden in de levensmiddelensector.

Ook buiten CARVE is volop activiteit. Zo werd ‘The Source Shakers – adding value to your food business’ gelanceerd. Een ‘one-stop-shop’ voor food & agri ondernemers die voedselverspilling willen aanpakken en op zoek zijn naar oplossingen. The Source Shakers is een dynamische community van allerlei organisaties, ondernemers en kennispartijen die kunnen bijdragen aan het realiseren van die oplossingen.

Anders kijken naar de waarde van voedsel

Toine Timmermans (Wageningen UR Food & Biobased Research): “Wat we uit al deze projecten leren, is dat er nog een wereld te winnen is. Bedrijven moeten het voorkomen van verspilling en het benutten van reststromen integraal meenemen in hun dagelijkse operatie, en niet als een apart beleidsterrein beschouwen. Met projecten als CARVE en TIFN willen we zoveel mogelijk impact maken. Zo pakken we met The Source Shakers verspilling echt bij de bron aan en schalen we bestaande oplossingen zoveel mogelijk op. Waar het in essentie om draait is anders kijken naar de waarde van voedsel.”

Een aantal resultaten die vanmiddag gepresenteerd werden:

• Het European Bakery Innovation Centre werkte met Food & Biobased Research aan de ontwikkeling van koekjes en ontbijtkoek uit brood dat van supermarkten teruggaat naar bakkerijen. De producten zijn veilig en van hoge kwaliteit, en worden positief beoordeeld in consumentenonderzoek.

• Royal A-ware bracht product- en reststromen in de keten van Goudse kaas in kaart en identificeerde hotspots van uitval of reststromen waarop verder geoptimaliseerd kan worden. 

• Samen met Iglo Nederland werd onderzocht of en hoe het type producten dat consumenten inkopen (vers, kant- en klaar, conserven of diepvries) van invloed is op hun voedselverspilling. In het najaar zal hierover een wetenschappelijke publicatie verschijnen. 

• Bedrijven in de zuivelketen (Arla Foods, Royal FrieslandCampina, Albert Heijn, Jumbo en PLUS Retail) bekijken of besteleenheden van zuivelproducten van invloed zijn op  derving in het winkelschap, en wat een eventuele aanpassing hiervan voor gevolgen heeft voor de efficiëntie in de keten. De resultaten hiervan worden eind mei verwacht. 

• Uit onderzoek van TIFN met Hilton Meats en W. Heemskerk blijkt dat voor versproducten als ijsbergsla en vlees, bederf goed te voorspellen is aan de hand van sensorische markers (kraak en smaak). Een beslismodel werd ontwikkeld dat bedrijven kan helpen verspilling op de winkelvloer zoveel mogelijk te beperken, door in logistiek, bestelprocessen, schapinrichting en consumenteninformatie nog beter in te spelen op kwaliteitsverloop van producten. 

• TIFN ontwikkelde ook een simulatiemodel waarmee op basis van ‘exergie’ een uitspraak gedaan kan worden over de mate van integrale duurzaamheid van een proces, product of keten. Exergie is een maat voor het totale verbruik van energie, grondstoffen, water, chemicaliën en de ontstane bijproducten. In het model wordt de volledige productieketen in beeld gebracht. Daarna kunnen scenario’s worden doorgerekend. Welk duurzaamheidseffect heeft een nieuwe processtap? Wat kun je doen met de reststromen? En wat zijn de financiële consequenties van deze keuzes? Het model is o.a. getest door bakkerijgrondstoffenfabrikant Sonneveld Group en champignonverwerker C4C

*PPS CARVE
De Alliantie Verduurzaming Voedsel en Wageningen UR Food & Biobased Research startten in 2015 het project CARVE (across supply Chain Action program Reduction of food waste, improved Valorisation & Resource Efficiency) om voedselverspilling in de agrifoodketen te verminderen. Gedurende 4 jaar gaan bedrijven in de voedselketen, in de vorm van pilots, aan de slag met kennis, instrumenten en beslismodellen. Vanuit de pilots wordt binnen CARVE een toolbox ontwikkeld waarmee bedrijven de preventie en reductie van voedselverspilling als doelstelling kunnen integreren in hun bedrijfsvoering, organisatie en supply chain. CARVE is een meerjarig publiek-privaat samenwerkingsproject, met cofinanciering vanuit de Topsector Agri&Food.

**TIFN
Top Institute Food & Nutrition (TIFN) is een publiek-private partnership tussen bedrijfsleven en research instellingen op het gebied van duurzaam voedsel en gezonde voeding. Binnen TIFN wordt pre-concurrentieel strategisch onderzoek uitgevoerd op het gebied van voeding & gezondheid, microbiologie, voedselkwaliteit en duurzame voedselketens. Onze doelstelling in om de innovatiecapaciteit en competenties van de levensmiddelenindustrie te vergroten en bij te dragen aan de versterking van de Nederlandse kennisinfrastructuur. De leidende drijfveren zijn: Industrial relevance and Scientific Excellence.

***The Source Shakers
Een initiatief van Wageningen UR, HAS Hogeschool, FoodSquad, Rabobank, gemeente Veghel, p2 Projectmanagement en de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Zij stellen hun kennis, netwerken & faciliteiten beschikbaar. En daar waar nodig wordt een beroep gedaan op netwerkpartners in binnen- en buitenland voor de inbreng van specialistische kennis en faciliteiten. The Source Shakers is fysiek gevestigd in Veghel op THREE-SIXTY, hotspot voor innovatieve bedrijvigheid in de strijd tegen voedselverspilling en wordt mede mogelijk gemaakt door REAP Noordoost-Brabant. Meer informatie: www.thesourceshakers.nl.

Meer informatie en zelf ook aan de slag?

• Binnen CARVE is in 2017 ruimte voor nieuwe projecten. Neemt u hiervoor contact op met: Joost Snels (joost.snels@wur.nl) of Floor Uitterhoeve (fuitterhoeve@fnli.nl). Meer info over CARVE op http://www.nowastenetwork.nl/carve.
• De modellen van TIFN zijn beschikbaar voor gebruik door bedrijven in de agrifoodketen. Neemt u hiervoor contact op met: Joost Snels (joost.snels@wur.nl) of Friso van Assema (friso.vanassema@wur.nl).
• Wilt u als food & agri ondernemer uw reststroom hoger verwaarden? Of wilt u lid worden van de community voor oplossingen voor voedselverspilling? Neem dan contact op met The Source Shakers: Marloes van Kats (m.vankats@p2.nl).
• Voor meer informatie over voedselverspilling en reststromen kunt u contact opnemen met de Alliantie Verduurzaming Voedsel via secretariaat@verduurzamingvoedsel.nl.