'Bodemassen niet sexy genoeg voor Europa'

De Europese Commissie kijkt vol belangstelling naar de innovatieve ontwikkeling die Nederland doormaakt met bodemassen. "Prachtig voorbeeld, maar veel meer dan complimentjes zal er vanuit de EU niet komen", spreekt Heros Sluiskil op haar website.

Goed en slecht nieuws had Jose Jorge Diaz del Castillo als legal officer bij de DG Milieu van de Europese Commissie uit Brussel meegenomen voor de ruim 200 bezoekers van het symposium dat Heros organiseerde om de vernieuwing van haar bodemasinstallaties te vieren.

Het metaal dat herwonnen wordt uit bodemassen van AEC’s wordt gezien als recycling. Daarom gaat dat deel ook meetellen bij het behalen van de recyclingdoelstelling voor stedelijk afval van 65 procent in 2030.

Maar de minerale fractie, verreweg het grootste deel van bodemassen, zal niet tot recycling worden gerekend. Althans, dat is het gevolg van de voorstellen van de EC en het punt staat volgens Castillo ook niet meer ter discussie.

Recycling?

Nederland loopt met de Green Deal voor bodemassen in Europa voorop.

Overheid en bedrijfsleven hebben de deal gemaakt dat in 2020 de resten die overblijven na de verbranding van restafval in een AEC zo schoon zijn dat ze vrij toegepast kunnen worden. Nu zijn de bodemassen al schoon, maar niet schoon genoeg om overal als een normale grondstof in verwerkt te worden. Vandaar dat veel nog als funderingsmateriaal wordt gebruikt waar het in een ingepakte en controleerbare vorm wordt toegepast. Dat gaat dus veranderen de komende jaren. In Sluiskil heeft Heros haar bodemasopwerkingsinstallatie vernieuwd en uitgebreid om aan de Green Deal te kunnen voldoen. De vrij toepasbare output zou het bedrijf, en met haar vele andere, graag als grondstof en niet als afval willen declareren. Maar dat gaat voorlopig niet gebeuren.

“Bodemassen betekent verbranden en de visie op verbranden van afval is niet in alle lidstaten hetzelfde,” verklaart Castillo het probleem. “Zou de minerale fractie wel meetellen met het recyclingspercentage, dan zou er meer verbrand gaan worden, en minder materiaal hergebruikt zo is de gedachte.” Europa verbrandde in 2014 volgens brancheorganisatie Cewep ongeveer 88 Mton afval in verbrandingsinstallaties, waarbij 18 Mton bodemassen ontstonden die meestal in infrastructurele werken worden toegepast.

Einde afval

Ook een einde-afval status zit er voorlopig volgens Castillo niet in. “We weten niet wanneer het onderwerp einde afval op de agenda komt. Vervolgens is het opstellen van criteria voor het verkrijgen van die status een complex en langdurig proces. En dan zijn er zoveel stromen die aanspraak willen maken op die status. In vergelijking daarmee spreken bodemassen veel minder tot de verbeelding dan bijvoorbeeld kunststoffen of papier.” Kortom, bodemassen zijn onvoldoende sexy om het prioriteitsgevoel in de EU aan te wakkeren.

Dat betekent niet dat er niets mogelijk is. In tegendeel. De BeneluxUnie heeft afspraken over de einde afvalstatus van oud papier gemaakt. Die regionale afspraken ziet Castillo als een goede opstap om het proces in gang te zetten, zonder daarvoor in eerste instantie de hele EU te mobiliseren.

Vrij toepasbaar in beton?

Dus moet Nederland het zelf doen. Bodemassen zijn dan ook een van de stromen die aan de orde komt in de North Sea Resources Roundabout.

Hierdoor zouden de barrières weggenomen kunnen worden met de deelnemende landen. Maar in Nederland is ook nog veel te doen, zo bleek tijdens het symposium. De schone bodemassen zouden prima in beton kunnen worden toegepast. Dat gebeurt ook al. Granova, het product dat Heros produceert uit bodemasssen, wordt al toegepast in beton. Bijvoorbeeld bij MBI waar het inmiddels 11 procent van de bodemlaag van siertegels uitmaakt. Dat ging echter niet zonder slag of stoot. De acceptatie van de markt was moeizaam. Er mag absoluut geen metaaldeeltje uit de tegel steken en dat vertrouwde men eerst niet.

Ook de aannemers moesten wennen: bij het breken van de tegels, maken ze met Granova een ander geluid. Maar de markt voor tegels is inmiddels overtuigd. Dat geldt nog niet voor de rest van de betonsector. Want de eisen aan beton voor constructie zijn veel hoger dan voor tegels.

Constructiebeton is gewapend met metaal en daardoor mogen er bepaalde zouten niet in voorkomen. Een vertegenwoordiger van de betonbranche heeft er geen vertrouwen in dat de bodemassen zo schoon zullen worden dat ze voldoen aan de eisen van zijn leden. Hij denkt dat ook niet dat het ooit zover zal komen dat ze bodemassen zullen gaan toepassen in constructiebeton. De bouwers moeten tenminste 50 jaar garantie geven op het constructiebeton. “Geen enkele producent wil dat risico nemen met bodemassen".