Projectmanager Paul Schaap over het ontwerp en onderhoud van Sluis Eefde

Consortium

Het consortium Lock to Twente bestaat uit TBI-ondernemingen Mobilis, Croonwolter&dros en TBI PPP. ‘Toen we de aanbesteding van Rijkswaterstaat voor de sluis zagen, wisten we dat we dit met TBI-bedrijven konden doen’, zegt Schaap. ‘Uiteindelijk hebben we met de TBI-bedrijven een plan geschreven en een aantal partners gezocht. De tender hebben we gewonnen, omdat we meerwaarde hebben gecreëerd door de sluis energieneutraal te maken, een nieuw bedieningsgebouw te bouwen en we gaan een unieke segmentdeur gebruiken. Natuurlijk hadden we ook een competitieve prijs. Je kunt nog zulke mooie plannen hebben, maar als je veel duurder bent dan de rest dan word je niet gekozen.’

Met het tevreden houden van de beheerder en bedienaar van de huidige sluis vielen veel punten te winnen tijdens de aanbesteding. ‘Wij dachten dat de klant zeer tevreden zouden zijn met een nieuw gebouw, zegt Schaap.’ Daar komt bij dat de bedrijven uit ervaring weten dat het makkelijker is om een nieuw bedieningsgebouw neer te zetten dan om een nieuw systeem in een oud gebouw aan te brengen. De bestaande sluis moet namelijk operationeel blijven tijdens de bouw. Uiteindelijk kunnen de huidige sluis Eefde en de sluizen van Delden en Hengelo straks ook vanuit het nieuwe gebouw worden bediend.’

Energieneutraal

Net als het bedieningsgebouw wordt ook de nieuwe sluis energieneutraal. Beiden maken gebruik van de opbrengst van zonnepanelen die vlakbij in een veld komen te liggen. Het te veel aan energie gaat terug het net in. Schaap: ‘Om het geheel energieneutraal te maken hebben we ook goed gekeken welke systemen we gebruiken.

Segmentdeur

Een daarvan is de unieke segmentdeur die aan de kanaalzijde komt te liggen. De verwachting is dat deze energiezuiniger is dan een puntdeur die nu meestal bij sluizen in Nederland wordt gebruikt.’ Bij een puntdeur klappen de twee delen naar buiten toe open. De segmentdeur ligt plat op de bodem als de sluis is geopend en draait vanuit die positie omhoog als de sluis wordt gesloten. Voor onderhoud kan de deur juist helemaal naar boven worden gedraaid, zodat de kolk niet droog gezet hoeft te worden. Bij een puntdeur moet het water uit de kolk om er bij te kunnen. Het onderhoud kan dus sneller en gemakkelijker worden gedaan bij een segmentdeur.

De deur heeft een zeer speciale vorm die door middel van berekening en modellering tot stand is gekomen. De vorm zorgt ervoor dat bij het openen of sluiten zo min mogelijk golfslag ontstaat voor de schepen. En er zijn nog meer redenen om voor deze poort te kiezen. Schaap: ‘Het toprisico is het leeglopen van het kanaal. Als je een aanvaring hebt met een puntdeur dan krijg je deze nooit meer helemaal dicht en er loopt dan heel veel water weg. Een segmentdeur kan hele hoge aanvaarkrachten aan zonder te gaan lekken.’ Een lekkage is een groot probleem, want het hoogteverschil van het water tussen de twee kanten van de sluis is gemiddeld zes meter. Het Twentekanaal heeft geen natuurlijke bron, behalve neerslag, en zou bij een lekkage helemaal leeg kunnen lopen.

Onderhoud

Bij het ontwerp van de nieuwe sluis is heel veel rekening gehouden met het onderhoud dat de bedrijven de komende 27 jaar gaan doen. ‘We kijken continu wat iets kost om het te bouwen en te onderhouden’, zegt Schaap. ‘Wij worden namelijk niet betaald voor de bouw van de sluis, maar voor haar beschikbaarheid. Een simpel voorbeeld hiervan zijn de bolders (meerpalen waar een schip aan vast kan worden gelegd, red.) die we gebruiken. Deze kan je vanaf de kant uithijsen bij eventuele problemen en om te smeren, terwijl het schutten (een schip door middel van een sluis in water van een lager of hoger peil brengen, red.) gewoon door kan gaan. Ook onderzoeken we bijvoorbeeld of we scheepvaartseinen kunnen installeren die zelf aangeven als ze vies zijn en niet meer genoeg licht uitstralen. Op die manier hoef je er alleen naar toe als het echt nodig is.’

Eilandje

De technische uitdagingen voor het project vallen volgens Schaap wel mee. Dit heeft mede te maken met het feit dat de ondernemingen al veel ervaring hebben opgedaan als het gaat om nieuwbouw en onderhoud van sluizen. De grootste uitdaging is om met meerdere bedrijven als een team samen te werken. ‘Je moet iedereen zover krijgen dat ze buiten hun discipline denken. Dat er nagedacht wordt over wat hun ontwerp voor invloed heeft op bijvoorbeeld de elektrotechniek, op civiel, op werktuigbouwkundige installaties en het 27-jarig onderhoud.’ Daarnaast was de uitdaging om het consortium in korte tijd te certificeren op ISO9001 (kwaliteitsmanagement) en ISO15288 (systeemengineering). ‘We moesten heel snel een managementsysteem opzetten. De bedoeling is dat wat we hier ontwikkelen ook op andere projecten van TBI kunnen toepassen.'

De planning is om eind januari met de bouw van de sluis te beginnen. Deze moet uiterlijk in 2020 gereed zijn. Als de nieuwe sluis klaar is, wordt de oude gerenoveerd door Lock to Twente.