Kent u dat? U heeft zich vol enthousiasme aangemeld voor een netwerkbijeenkomst. De netwerkbijeenkomst staat als uitstekend bekend; ze hebben ruim 1200 leden en organiseren maandelijks een event met aansprekende gastsprekers.
Van diverse ondernemers heeft u al het advies gekregen: “daar moet je echt naar toe gaan, opdrachten voor het oprapen en interessante contacten”. Dus u heeft het inschrijfgeld braaf overgemaakt en met een binnenzak vol visitekaartjes en vooral veel verzamelde moed, stapt u binnen. Vriendelijk wordt u bij de deur begroet door de organisatoren. U krijgt een naamkaartje opgespeld, twee consumptiebonnen toegestopt en het feest kan beginnen.
Enigszins gespannen loopt u in de richting van het geroezemoes, naar “The Place To Be”, waar volgens ingewijde het geld tegen de plinten klotst, u hoeft het alleen op te rapen. Als een bang konijn dat in de koplampen van een auto staart kijkt u de goed gevulde zaal in. Overal groepjes mensen die met elkaar staan te praten, meestal geanimeerd en of ze elkaar al jaren kennen. U kijkt rond of u iemand ziet die u kent.
Op zoek naar uw reddingsboei en als die er niet is slaat de paniek toe. Wat nu? Geen reddingsboei! Dat hadden ze u niet verteld. Verzuipen is geen optie, dus maar op zoek naar een andere reddingsboei; een lotgenoot. Iemand die er ook voor het eerst is en die net als u zich drijvende probeert te houden aan een andere drenkeling. Als u pech heeft praat u de hele avond met die lotgenoot en gaat u aan het einde van de avond naar huis met één visitekaartje; in mijn geval van iemand die zich verhuurde als chauffeur inclusief witte begrafenisauto. Toch handig als het zover is. Herkenbaar? Voor meer mensen dan we durven toegeven en een standaardvoorbeeld van wat afwijzingsangst met ons kan doen. “Angst is een slechte raadgever”, zei mijn moeder al. Afwijzingsangst is in ieder geval een hele slechte raadgever. Laten we eens kijken waar het vandaan komt, maar vooral ook wat je eraan kan doen.
Voordat ik verder ga: ik ben geen psycholoog of therapeut en dit artikel is allesbehalve wetenschappelijk onderbouwd, maar ‘slechts’ het resultaat van 40 jaar ervaring als adviseur, verkoper, accountmanager, trainer en coach.
Waar komt afwijzingsangst vandaan?
Iedereen heeft in meer of mindere mate last van de angst om afgewezen te worden. Er zijn weinig mensen die ’s avonds de stad in gaan met als doel om 20 keer afgewezen te worden. Niemand loopt graag een blauwtje. Echter, in het leven kunt u natuurlijk niet voorkomen dat dit weleens gebeurt. Het wordt pas een probleem wanneer uw angst voor afwijzing zo sterk aanwezig is, dat u van alles gaat doen om dit koste wat kost te voorkomen. Zeker als het aanknopen van gesprekken met nieuwe klanten en het onderhouden van bestaande klanten essentieel is voor het succes van uw onderneming.
Er is veel onderzoek gedaan naar afwijzingsangst en dus ook heel veel informatie te vinden waar het vandaan komt. Laat ik er eens een paar noemen:
Er zijn drie hoofdfactoren te benoemen die leiden tot de angst voor afwijzing: uw opvoeding, uw karakter en de omgeving waarin u bent opgegroeid. Deze drie factoren beïnvloeden elkaar.
Kinderen die zelden door hun ouders worden gecomplimenteerd hebben een grotere angst voor afwijzing; niet alleen als kind maar ook in hun latere leven. Het karakter kan het effect vergroten of verkleinen. Heeft u een sterk karakter dan kan het zelfs zo zijn dat u zo enorm gedreven bent dat u over uw angst heen stapt.
Uw omgeving kan remmend of juist stimulerend werken; sommige sociale milieus zorgen ervoor dat mensen totaal niet tot ontplooiing komen en andere juist wel. Ook hier speelt het karakter weer een belangrijke rol. Prachtig voorbeeld daarvan is Donald Trump. Zijn vader (Duits) en moeder (Schots) emigreerden op zeer jonge leeftijd met hun ouders naar de Verenigde Staten van Amerika. Waar zijn vader opklom van timmerman tot een keiharde vastgoedontwikkelaar. Ze kregen vijf kinderen waarvan er één, Fred Junior, op 43 jarige leeftijd, na een totaal mislukt leven overleed aan alcoholmisbruik en de ander zich opwerkte tot president van de USA.
U kunt niet zeggen dat Donald Trump last heeft van afwijzingsangst.
Theorie Maslow
Bovenstaande redenering wordt onderschreven in de theorie van Maslow, die in zijn: ‘Universele behoeften van de Mens’ beschreef dat ieder mens na zijn geboorte behoefte heeft aan een gevoel van veiligheid en geborgenheid om zich stabiel te kunnen ontwikkelen. Die behoefte heeft hij nog steeds als hij volwassen wordt. Is die omgeving er niet, dan ontstaat een grotere angst voor afwijzing. Daarnaast omschrijft Maslow de derde universele basisbehoefte, de behoefte aan verbondenheid. Wij mensen zijn een sociaal dier en horen graag ergens bij; we zijn graag verbonden. Als dat er is, ontstaat er een voldaan gevoel, als het er niet is voelt u zich eenzaam en heeft u het gevoel dat u niet de moeite waard bent.
Kortom, het is niet vreemd dat wij als mens er alles aan doen om maar niet afgewezen te worden. En hoe negatiever ons zelfbeeld is hoe meer we ons beschermen tegen die afwijzing.
Laten we terugkeren naar onze netwerkbijeenkomst. U kijkt rond en bent op zoek naar de geschikte gesprekspartner om kennis mee te maken en vervolgens te onderzoeken hoe interessant uw product en dienst voor die persoon kunnen zijn. Uw ogen scannen de ruimte af. Uw gedachten maken overuren. Laat ik ze eens kort omschrijven: ‘die twee mannen staan net geanimeerd met elkaar te praten, het is niet netjes om daar in te breken.’ En… ‘ ja, die vrouw staat wel alleen maar hoe raar is het als ik op haar af stap?’ Of… ‘die man staat wel alleen, maar het lijkt erop dat hij op iemand staat te wachten, zal ik er toch maar op afstappen?’
U raapt alle moed bij elkaar en loopt op hem af. Nog maar drie meter en dan ineens duikt een andere bezoeker vlak voor u op. Hij schudt ‘uw man’ amicaal de hand alsof ze elkaar al jaren kennen. Jammer, u zou er moedeloos van kunnen worden. Toch zijn het uw eigen overtuigingen en vooral de angst voor afwijzing die hier uw succes in de weg staan. Daarnaast heeft onderzoek naar non-verbale communicatie ook nog eens uitgewezen dat mensen liever in gesprek gaan met iemand die zelfverzekerd en doelgericht is, dan met iemand die onzeker en doelloos acteert. En helaas is dat aan uw houding te zien.
Maar wat nu?
De vraag is natuurlijk moet en wilt u hier iets aan doen? De angst zit blijkbaar toch vrij diep geworteld in uw onderbewustzijn. Dat betekent dat het u aanstuurt zonder dat u het zelf echt in de gaten heeft, waardoor u anderen de schuld geeft van uw gebrek aan succes. Hoe vaak hoort u niet dat telefonische acquisitie geen zin heeft of dat bezoek van netwerkbijeenkomsten verspilde tijd is? Schuldverwijzing, want er zijn namelijk ook ondernemers die heel succesvol zijn met telefonische acquisitie en veel zaken doen of succes halen uit netwerkbijeenkomsten. Belangrijkste reden daarvoor is; ze stappen over hun afwijzingsangst heen en gaan doelbewust aan de slag.
Daar is wel wat zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld voor nodig. Want overtuiging en geloof in eigen kunnen leidt tot een andere fysiek en lichaamstaal; en een ander woordgebruik dat vervolgens weer leidt tot een hogere overtuiging en geloof in eigen kunnen. Het is een soort vicieuze cirkel die je middels positief denken kunt doorbreken.
Maar hoe? Het antwoord is even voor de hand liggend als simpel! Veel oefenen. Oefening baart kunst en zorgt voor het verbeteren van de vaardigheid. Alles wat je oefent of traint wordt uiteindelijk beter, zeker als de wijze van oefenen/trainen professioneel en veilig is.
Topsporters trainen intensief en wetenschappelijk onderbouwd waardoor ze bijna onmenselijke prestaties kunnen leveren. Artiesten oefenen hun optreden talloze malen opdat ze in staat zijn een miljoenenpubliek te betoveren met acts waarvan je als normaal mens denkt dat het niet kan. En succesvolle ondernemers oefenen hun vaardigheden om klanten te benaderen ook ontelbare keren. Net zolang tot ze succesvol zijn. Het verschil met acteurs en topsporters is dat ze dat gewoon in het echt oefenen. Hebben zij dan geen angst voor afwijzing? Jawel, alleen zit het in hun karakter dat de bevrediging van het succes zo groot is, dat ze bereid zijn de pijn van de afwijzing te trotseren.
Nu is niet iedereen met het karakter van bijvoorbeeld Donald Trump geboren en is meer hulp nodig om zover te kunnen komen. Door het trainen/oefenen van vaardigheden in een veilige omgeving, wordt ervaren hoe het voelt om succesvol te netwerken of te verkopen. Door te trainen/oefenen verandert het geloof in eigen kunnen en de eigen overtuiging.
Dit zorgt weer voor een andere woordkeuze en een andere houding. Trainen leidt tot succes, dat zullen Pieter van de Hoogenband, Sven Kramer, Kjelt Nuis, Mathieu van der Poel en wijlen Johan Cruijff volledig onderschrijven. Geboren met een groot talent, een specifiek karakter en de angst voor afwijzing of mislukking. Training heeft hun talent ontwikkeld, laten ervaren hoe goed ze zijn en daarmee de angst weggenomen waardoor ze het kunnen laten zien als het er echt op aankomt. Niet meer dat angstige konijn, maar die zelfverzekerde leeuw die doelbewust op de twee mannen van de netwerkbijeenkomst afstapt, vraagt of hij erbij mag komen staan, zicht netjes voorstelt en opent met de vraag: ‘Wat brengt jullie vanavond naar deze bijeenkomst?’ De start van een geanimeerd netwerkgesprek en wellicht twee nieuwe klanten.
Tot slot! Laat uw afwijzingsangst er niet voor zorgen dat uw talent en uw succes verloren gaan! Daar bewijst u niemand, en uzelf in het bijzonder, een dienst mee.
Er zijn gespecialiseerde trainers en coaches in Nederland die u kunnen helpen bij het managen van het fenomeen ‘afwijzingsangst’.
Auteur: Pieter Willemse, trainer Coach bij Kenneth Smit
